[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W Konstantynopolu korporacjete podlegały władzy prefekta miasta, który decydował o przyjmowaniu nowych członków oraz ustalałsposób nabywania surowca, cenę wyrobu, dni sprzedaży, wynagrodzenie najemników, a nawet stosunkiz kupcami zagranicznymi.Członkowie korporacji zawodowych, pozbawieni przez państwo wszelkiejinicjatywy gospodarczej, korzystali z przywilejów monopolistycznych, które chroniły ich przed obcąkonkurencją i zapewniały stałość warunków egzystencji.Dzięki tym okolicznościom mógł się na szeroką skalę rozwijać w Bizancjum wyrób przedmiotówzbytku.Stamtąd pochodziły więc wykwintne płótna i jedwabie, złotogłowia, hafty, makaty i dywany.Tam wyrabiano przedmioty luksusowe ze szlachetnych metali, kości słoniowej, szkła i emalii.WBizancjum wreszcie fabrykowano ozdobny oręż i cyzelowane zbroje.Polityka gospodarczaBizancjumWe wczesnym średniowieczu Bizancjum posiadało w swym ręku monopol handlu międzynarodowego.Zawdzięczało go z jednej strony swemu pomyślnemu położeniu geograficznemu, z drugiej - rozwiniętejsieci dobrych dróg rzymskich, które zbiegały się w Konstantynopolu.Toteż mimo zarządzeń fiskalnychrządu, utrudniających niejednokrotnie wolny obrót towarami, handel bizantyński rozwijał się wspaniale.Ograniczony w swej inicjatywie i aktywności przez państwo, korzystał z pośrednictwa kupcówcudzoziemskich, którzy skupiali w swych rękach zarówno wywóz, jak przywóz.Tym tłumaczy się tak szybki rozwój gospodarczy miast nadmorskich w bizantyńskich Włoszech,Dalmacji czy Bułgarii.Rozwój handlu wymagał ustalonych środków wymiany.Warunkom tym idealnie odpowiadał bizantyńskizłoty solid, zwany pospolicie bezantem (byzantius).Zdobył on sobie rychło cały rynek międzynarodowy.Ożywione obroty handlowe wymagały również ułatwień w regulacji rachunków.Temu celowi służyływeksle i listy kredytowe, którymi posługiwano się w Bizancjum o wiele wcześniej aniżeli we Włoszech.KulturaPo okresie recesji kulturalnej, przypadającej na Vii, Viii i połowę Ix stulecia, Bizancjum przeżywałookres renesansu.Nauka i sztuka znalazły gorliwych opiekunów pośród cesarzy dynastii macedońskiej idzięki temu mogły rozwijać się wspaniale.Leon Vi Filozof (886-912R) i Konstantyn Vii Porfirogeneta (913-959R) nie ograniczali się do rolimecenasów, lecz sami dali się poznać ze swej działalności pisarskiej.Zwłaszcza szeroko zasłynąłKonstantyn Porfirogeneta swymi dziełami o administracji państwa i ceremoniach dworu bizantyńskiego,przyczyniając się w ten sposób do pogłębienia naszej znajomości tego okresu.Pod osobistym wpływemuczonego cesarza rozwinęła się bogata literatura encyklopedyczna, której zawdzięczamy zachowanieurywków niejednego dzieła autorów starożytnych.Mecenat artystyczny Bazylego I (867-886R) wpłynął natomiast na rozkwit architektury.Liczba nowychbudowli, zwłaszcza o przeznaczeniu kultowym, wzrosła znacznie.Dominował wśród nich typ kościołakrzyżowo-kopułowego.Ostatecznie przywrócenie kultu obrazów świętych (843R) spowodowało odrodzenie malarstwareligijnego.Artyści znalez
li szerokie pole działania przy ozdabianiu wnętrz zarówno świeżo wzniesionychświątyń, jak również istniejących już od dawna.Nic więc dziwnego, że malarstwo przeżywało w X w.okres wielkiego rozwoju, przypominający najlepsze czasy twórczości artystów Vi w.Odrodzona sztukabizantyńska swymi wpływami przekroczyła granice państwowe, obejmując zarówno kraje Wschodu,jak Zachodu.Armenia, Gruzja, Ruś, południowe Włochy i Sycylia, Wenecja, a nawet pośrednioNiemcy, stały się terenem ekspansji kulturalnej Bizancjum.Część Ii.Rozkwit Z
redniowieczaRozdział dziesiąty.Przemiany gospodarczei kulturalne Xi i Xii wiekuPrzemiany w rolnictwieUstrój feudalny, który kształtował się w Europie Zachodniej od czasu upadku niewolniczego ImperiumRzymskiego, uległ w ciągu X i Xi w.poważnym przeobrażeniom.Były one wywołane powolnym, alestałym wzrostem sił wytwórczych.Oto bowiem w rolnictwie, podstawowej podówczas dziedzinieprodukcji, zaczęły występować - zrazu zresztą sporadycznie - przejawy postępu technicznego.Obserwowano stopniowe ulepszanie systemu uprawy roli.Prymitywną gospodarkę wypaleniskową iodłogową coraz częściej wypierała dwupolówka lub nawet bezładna trójpolówka.Udoskonalała siętechnika karczunku.Rozpowszechnienie ciężkiego pługa żelaznego, zaprzęganego w kilka par wołów,umożliwiało głęboką orkę, a przez to lepsze wykorzystanie gleby.Zastosowanie nawożenia gruntów,chociaż jeszcze niewystarczające, przyczyniło się też niewątpliwie do pewnego polepszenia plonów.Zmiany te nie były oczywiście powszechne, bowiem oprócz nowej prowadzono w wielu miejscachdawną, zacofaną gospodarkę.Niemniej jednak zaważyły one na ogólnym stanie rolnictwa, powodującprzeciętny wzrost jego wydajności.Włość feudalna, która w dotychczasowych warunkach gospodarkizamkniętej produkowała jedynie na pokrycie własnych potrzeb, zaczęła uzyskiwać nadwyżki.Ponieważjednak równocześnie z tym wzrastała stopa życiowa feudałów, znaczna część tych nadwyżek w formiezwiększonej renty naturalnej przechodziła do rąk pana.Przemiany w rzemiośleRównolegle z postępem zarysowującym się w rolnictwie, rozwijała się również metoda produkcjirzemieślniczej.Udoskonalano proces wydobywania i obróbki rud metali, technikę przędzalniczą itkacką, nawet obróbkę skóry, drewna i kamienia.Nowe zdobycze techniczne, wymagająceumiejętności w ich stosowaniu, utrudniały niespecjalistom uboczne zajmowanie się rzemiosłem iwymagały kandydatów poświęcających się mu całkowicie.Wzrost zaś wydajności rolnictwa i możnośćwytwarzania przezeń nadwyżek produkcyjnych sprzyjały oddzielaniu się rzemiosła od rolnictwa.Toostatnie bowiem dysponowało środkami umożliwiającymi nabycie wytworów rzemiosła, które teżzaczęło porzucać wieś i skupiać się w ośrodkach miejskich.Odradzanie siężycia miejskiegoPod wpływem takiego podziału pracy osady, które w czasach antycznych były miastami a póz
niej nieróżniły się niczym od osiedli wiejskich, zaczęły przekształcać się ponownie w ośrodki życiarzemieślniczego i handlowego.Odradzały się więc zamarłe miasta rzymskie; obok nich powstawały teżzupełnie nowe.Wyrastały one w miejscowościach sprzyjających wymianie towarowej i w miarę swegorozwoju przyciągały coraz liczniej okoliczne chłopstwo.Z przenoszącej się tam wiejskiej ludności poddańczej kształtowało się mieszczaństwo.Ulegało onozresztą szybkiemu rozwarstwieniu pod wpływem rozwoju gospodarki towarowej [ Pobierz całość w formacie PDF ]