[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W konsekwencji, ogromny odsetekAmerykanów bezustannie narusza jakie� regu"y prawne.Taki stan rzeczy nie pozostaje bez konsekwencji.Jest to szczególniepal�cy problem dla nauczycieli, których praca, tak jak moja, polega naprzekonywaniu studentów prawa o donios"o�ci  etyki.Jak u�wiadamia"pewn� grup� studentów ze Stanfordu mój kolega Charlie Nesson, ka�de-go roku uczelnie prawnicze przyjmuj� na studia tysi�ce osób, które nie-legalnie �ci�ga"y muzyk�, nielegalnie pi"y alkohol, a cz�sto równie� bra-"y narkotyki, nielegalnie pracowa"y, nie p"ac�c podatków lub nielegalnieprowadzi"y pojazdy.Dla tych dzieciaków zachowanie niezgodne z pra-wem coraz cz��ciej staje si� norm�.A potem od nas, profesorów prawa,oczekuje si�, �e nauczymy ich, jak zachowywa� si� etycznie  jak odma-wia� brania "apówek, osobno rozlicza� fundusze klienta, przestrzega�nakazu ujawniania pewnych dokumentów, co cz�sto mo�e oznacza� za-ko�
czenie prowadzonej sprawy.Pokolenia Amerykanów  mo�e cz��ciejw okre�lonych rejonach Ameryki, ale w"a�ciwie na obszarze ca"ego kra-ju  nie potrafi� �y� zarazem normalnie i legalnie, poniewa�  normalniezak"ada do pewnego stopnia post�powanie wbrew prawu.Reakcj� na t� powszechn� nielegalno�� mo�e by� albo zaostrzenie pra-wa, albo jego zmiana.Musimy jako spo"ecze�
stwo nauczy� si� bardziej� lawrence lessig � www.wsip.com.pl230 wolna kultura � łamigłówki �racjonalnego dokonywania podobnych wyborów.To, czy prawo jest sen-sowne, zale�y cz��ciowo od tego, czy jego koszty, zarówno te zamierzo-ne, jak i uboczne, przewy�szaj� zyski.Je�eli zarówno zamierzone, jaki uboczne koszty rzeczywi�cie przewy�szaj� zyski, wtedy prawo powin-no by� zmienione.Inaczej rzecz ujmuj�c, je�eli koszty istniej�cego syste-mu s� znacznie wy�sze ni� koszty rozwi�zania alternatywnego, oznaczato, �e mamy dobry powód, by t� alternatyw� rozwa�y�.Nie przekonuj� w tym miejscu na rzecz bezsensownej tezy, �e tylkodlatego, i� ludzie naruszaj� prawo, powinni�my to prawo znie��.Oczy-wi�cie, mo�emy radykalnie zmniejszy� statystyki morderstw, legalizuj�czabójstwa we �rody i w pi�tki.To jednak nie mia"oby sensu, skoro zabi-janie jest z"e ka�dego dnia tygodnia, a spo"ecze�
stwo ma racj� zakazuj�cgo zawsze i wsz�dzie.To, co chc� przekaza�, by"o dla demokracji oczywiste od pokole�
,ale ostatnio nauczyli�my si� o tym nie pami�ta�.Zasady prawa czerpi�swoj� si"� z tego, �e ludzie ich przestrzegaj�.Im cz��ciej i z wi�ksz� re-gularno�ci� jako obywatele do�wiadczamy naruszania prawa, tymmniej mamy do niego szacunku.Oczywi�cie, w wi�kszo�ci przypadkówliczy si� samo prawo, a nie szacunek do prawa.Nie obchodzi mnie, czygwa"ciciel szanuje prawo czy nie, zale�y mi na tym, �eby go z"apa�i wsadzi� do wi�zienia.Jednak obchodzi mnie, czy moi studenci szanu-j� prawo.Obchodzi mnie równie� to, czy wzrastaj�cy brak szacunkudla regu" prawnych nie wynika z ich zbytniego rygoryzmu.20 milio-nów Amerykanów osi�gn�"o pe"noletnio�� od chwili, gdy internet za-pocz�tkowa" specyficzn� ide�  wymiany.Musimy sprawi�, by te 20milionów Amerykanów mo�na by"o nadal nazywa�  obywatelamia nie  przest�pcami.Pierwsze pytanie, które powinni�my sobie zada� w sytuacji, gdyprzynajmniej 43 miliony obywateli �ci�ga materia"y z internetu, wyko-rzystuj�c je nast�pnie w sposób  zdaniem w"a�cicieli praw autorskich nielegalny, nie powinno brzmie�: jak w to wci�gn�� FBI.Pierwsze py-tanie powinno dotyczy� tego, czy ten konkretny zakaz jest rzeczywi�cie231niezb�dny do osi�gni�cia celu, któremu s"u�y prawo autorskie.Czy nieistnieje �aden inny sposób, by zagwarantowa� wynagrodzenie arty-stom, bez przekszta"cania 43 milionów Amerykanów w naród prze-st�pców? Czy te inne sposoby, które nie zamieniaj� Ameryki w naródprzest�pców maj� sens?By� mo�e ta abstrakcyjna perspektywa stanie si� bardziej zrozumia-"a, gdy rozpatrzymy konkretny przyk"ad.Wszyscy jeste�my posiadacza-mi p"yt kompaktowych, a wielu z nas nadal ma p"yty analogowe.Te ka-wa"ki plastiku s� no�nikami muzyki, któr� w pewnym sensie kupili�my.Przepisy chroni� nasze prawo do sprzedawania i kupowania tego plasti-ku; sprzeda� mojej kolekcji klasyki w sklepie z u�ywanymi p"ytami i za-kup w to miejsce p"yt jazzowych nie b�dzie naruszeniem prawa autor-skiego.Takie  wykorzystanie nagra�
jest dozwolone.Istnieje jeszcze jeden sposób faktycznie swobodnego wykorzystaniap"yt, co pokaza"o szale�
stwo wokó" MP3.Poniewa� nagrania te zosta"ywykonane bez systemów chroni�cych przed kopiowaniem,  wolno miskopiowa� muzyk� z moich p"yt na twardy dysk komputera.Firma Ap-ple posun�"a si� nawet tak daleko, by zasugerowa�, �e  wolno�� ta jestprawem.W serii reklam Apple zachwala"o potencja"  kopiowania, mik-sowania i wypalania , który nios� ze sob� technologie cyfrowe.Takie  wykorzystywanie moich p"yt z ca"� pewno�ci� jest cenne.Rozpocz�"em w domu powa�n� operacj� zgrywania wszystkich moichi mojej �ony p"yt, w celu zapisania ich w jednym archiwum [ Pobierz całość w formacie PDF ]