[ Pobierz całość w formacie PDF ]
."Chłopi" Władysława Reymonta jako swoista epopeja wsi"Chłopi" Władysława Reymonta jako swoista epopeja wsi."Chłopi" Władysława Reymonta to epopeja, gdyż są tu spełnione wszystkie cechy tego gatunku literackiego.Jest to obszerny utwór powieściowy przedstawiający realistyczny obraz społeczeństwa chłopskiego w przełomowych momentach historycznych (rusyfikacja, wspomnienia o powstaniu styczniowym) i społecznych (rodzi się świadomość klasowa chłopów).Na to wskazuje obszerny obraz wsi, dynamiczny i statyczny charakter życia wiejskiego.Bogactwo szczegółów dotyczących pracy, zabaw, obrzędów, obowiązujących konwenansów, poczucia estetycznego ludu.Przedstawione rozwarstwienie wsi i konflikty są ukazane w perspektywie historycznej, co ma wartość dla realizmu powieści.Szeroki rozmach epicki wskazuje na epopeję życia wsi.O postawie epickiej decydują trzy czynniki:lmożliwie najpełniejsza znajomość przedstawionego środowiska,llzdolność całościowego jego ujęcia (zarówno gdy chodzi o czynniki wiążące i zespalające owe środowisko, jak i o znamienne dlań wewnętrzne sprzeczności i konflikty),lljak najdalej posunięta rzeczywistość i bezstronność przedstawienia artystycznego, co wymaga rezygnacji z wszelkiego dydaktyzmu oraz z autorskich komentarzy i refleksji nie zbieżnych z systemem wartości wyznaczonym przez pogląd na świat bohaterów utworu.lWładysław Reymont potrafił zespolić te elementy w sposób artystyczny, odtworzył obraz wsi widziany jakby z zewnątrz i z wewnątrz.Mając na uwadze "Pana Tadeusza" należy stwierdzić, że epos - to przeżycie opisanych chwil wraz z narodem.Reymont przy zachowaniu dużej dozy obiektywizmu i rzeczywistości w kreśleniu panoramy życia chłopskiego daje wyraz swojej sympatii dla chłopstwa i wierzy w jego doniosłe znaczenie jako fundamentalnej warstwy narodu.Chociaż unika bezpośredniej wypowiedzi deklaratywnej, tak jednak kreśli obraz wsi, że nasuwa się stwierdzenie Gospodarza z "Wesela": "Chłop potęgą jest i basta".O epopei świadczy tendencja Reymonta do widzenia świata z pozycji systemu wartości wytworzonego przez kulturę ludową i stanowiącego fundamentalną wartość dzieła jako eposu.dzięki tej warstwie tworzywa, odrębnego i specyficznego Reymont stał się realistą, epikiem wsi.Nawet humor i przygoda są wkomponowane w tok akcji, nie stanowią "przerywnika", jak to bywa np.u Sienkiewicza czy Żeromskiego.Przyrodę ukazuje pisarz przez ludzkie przeżycia i sytuacje, w codziennym obcowaniu i dlatego widzi nie tylko jej piękno, ale i brzydotę:".czas uczynił się zgoła psi, rozmiękły, zimny i przymglony, (.) dzień się niejeden widział jako ten psiak ututłany, błotem ociekły i z zimna skamlący".Element brzydoty i pospolitości nie jest, jak u naturalistów, wyrazem negacji zastanego świata, ani też wyrazem katastroficznego pesymizmu, jak u modernistycznych dekadentów - lecz pojawia się jako wyraz wierności i prawdziwości w odtwarzaniu określonych sytuacji (np.opis bójek, chorób).O tym, że "Chłopów" można nazwać epopeją chłopską świadczą też:lwielopłaszczyznowość i wielostronność widzenia postaci i sytuacji;llobrazy ukazujące stopniowe przeobrażanie się starej wsi w nową.Z.Dębicki zestawia "Chłopów" z "Panem Tadeuszem" pisząc: "Jak Podkomorzy był <>, podobnie Boryna przejdzie przez literaturę do historii jako <> chłop starego porządku".llReymontowi wydawało się, że następuje moment świtu Polski chłopskiej, dlatego wspomina o pomyśle zbiorowego wykupu Podlesia, a raczej wymiany lasu na ziemię orną, o zorganizowaniu pomocy dla poszukiwanego przez żandarmów Rocha, o konieczności przeciwstawienia się rosyjskiej szkole - czyli momentem przełomowym (cecha epopei) jest nie tylko sytuacja historyczna ale i świadomość chłopska (świadomość czysto stanowa zaczyna przeobrażać się w świadomość społeczną i obywatelską).l [ Pobierz całość w formacie PDF ]