[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Co ciekawe, w księgach kościelnych, w których odnotowywano wydatki orazpoczynione na rzecz konkretnej świątyni, lub kongregacji, nie ma informacji na tematdarowizn na wystrój kościoła z okazji organizacji zaślubin.Pojawiają się natomiastcyklicznie zapiski odnotowujące zakup świec i pochodni.Rozpatrując owo zjawiskoanalogicznie do pogrzebów, stwierdzić możemy, iż musiały być czynione zapisy,choćby na zakup wspomnianych już świec, pochodni oraz opłacenie mzykantów1559.Z tym zagadnieniem łączy się kolejny problem, który jest bardzo trudny do określenia, a1553Agenda albo forma, k.162.1554M.Matuszewicz, Diariusz życia mego, t.I, s.425.1555Z Wilna 3 II 1755, AGAD, AR XXXIV, nr 476, k.1-2.1556Z Wilna 12 IX 1754, AGAD, AR XXXIV nr 474, k.12-13.1557Diariusz, AGAD, AR VI, mf.II-80a, k.1566.1558KP 1755, nr 105, Dyaryusz aktu.1559Tamże.248mianowicie koszty ponoszone na organizację ślubu.Na etapie dotychczasowej analizyproblem ten musi pozostać otwarty.Wśród magnaterii oraz zamożnej szlachty szafarzem potwierdzającymudzielenie sakramentu ślubu był biskup diecezjalny1560, koadiutor1561 oraz sufragan1562.Zdarzało się, iż w świątyniach wileńskich sakrament poświadczali biskupi innychdiecezji, powiązani z panną lub kawalerem różnymi więziami1563.W niektórychprzypadkach zdarzało się, iż msza była koncelebrowana, w związku z czymuczestniczyło w niej kilku pontyfikalnie ubranych biskupów1564.W innych przypadkachsakramentu udzielali księża kanonicy1565 oraz poszczególni księża parafii.Obchodyuświetniała obecność przedstawicieli kapituły wileńskiej, oraz zaangażowanie kleruduchownego.Sakrament małżeństwa, podobnie jak sakrament Chrztu św., w kościeleKatolickim był zawierany według  Rytuału Piotrkowskiego (1631).W przypadkukościoła Ewangelickiego ustalenia w jego przebiegu zawarte zostały w przywoływanejjuż w dysertacji Agendzie1566.Bardzo ważną rolę podczas tej uroczystości pełniławspólnota kościoła ewangelickiego, której członkowie wspierali modlitwą przybyłychdo kościoła małżonków.Na tę okoliczność śpiewali oni pieśń do Ducha Z
więtego:Ilustracja 22.Fragment pieśni do Ducha Z
w.śpiewanej podczas zaślubin w zborze ewangelickim[w:] Agenda albo forma, k.143.1560KP 1740, nr 181, Wilno 15 V 1740.1561KP 1745, nr 470, Wilno 27 XI 1745.1562KP 1756, nr 137, Wilno 23 II 1756.1563KP 1748, nr 607, Wilno 29 VII 1748; KP 1754, nr 63, Wilno 16 VIII 1754.1564Diariusz, AGAD, AR VI, mf.II-80a, k.1566.1565KP 1752, nr 831, Wilno 14 VIII 1752; KP 1752, nr 849, Wilno 2 XII 1752.1566Agenda albo forma, k.143.249 Swiety Duchu zawitay tam/A racz napełnic serca swoich wiernych/A swoich naświetszey miłości 1567Ilustracja 23.Fragment pieśni do Ducha Z
w.śpiewanej podczas zaślubin w zborze ewangelickim,[w:] Agenda albo forma, k.144. [& ] racz zapalic ogień w nich:tyś dziwnym cudem swoimprzez różność językow/narodyś przywieść raczył 1568Po jej zakończeniu odczytywano Słowo Boże, fragment z księgi Gen.2, V, 18-24.Szczególnie istotne wydaje się być określenie w  Agendzie miejsca, jakie zajmowali wświątyni małżonkowie, mianowicie stali oni wśród członków wspólnoty.Nie zajmowalimiejsca siedzącego, ani żadnego specjalnie do tego celu wyznaczonego.W dalszejczęści ceremonii duchowny zadawał zgromadzonym pytanie o istnienie przeszkody dlazwiązku.Padały również pytania o dobrowolność przystąpienia do sakramentu, a takżewygłaszano naukę o powinnościach, jakie spadały na przyszłych małżonków.Tę częśćuroczystości wieńczyła przysięga składana na owe powinności.Po wzajemnym podaniusobie przez małżonków dłoni, składali oni przysięgę, w pierwszej kolejności przysięgałmężczyzna, w drugiej zaś kobieta.W obliczu Boga i zgromadzonych świadków1567Agenda albo forma, k.143.1568Tamże, s.144.250wypowiadali słowa:  Ja N biore cie sobie N za jedyną y własną Małżonke[/Męża]swoje, mnie od Boga dana.Y tobie się też oddawam za jedynego y własnego Małżonka[/Małżonkę] twego: y ślubuje na sumienie moje, przed Panem Bogiem, y przed tymwszystkim zgromadzeniem, wiarę, cnotę, y miłość Małżeńską zachować, ciebie nieopuszczać, czasu szczęścia, y nieszczęścia: Ani w zdrowiu, ani w chorobie, ani wżadney przygodzie.Z
lubuje y to nad cię inszey żony, ani osoby nie znać, do twojey,albo do mojey śmierci.Czegoż wszystkiego, niech mi będzie Pan Bóg w Trójcy Z
.jedyny, Ojciec, Syn, y Duch święty świadkiem y wspomożeniem, Amen 1569.Po tychsłowach kapłan zatwierdzał złożoną przysięgę formułą:  W przetoż ja Sługa PanChrystusów y szafarz, tajemnic Bożych, ten stan ich małżeństwa utwierdzam, w imieniuBoga, Oyca y Syna y Ducha S.mówiąc one słowa Ducha Bożego: Co Bóg złączył,człowiek niech nie rozłącza 1570.Po oddaniu wieńca następowała modlitwa zanowożeńców oraz wspomniane już błogosławieństwo.W kościele Katolickimuroczystości wieńczyło oddanie panegiryków okolicznościowych1571.Po dokonanych zaślubinach młodzi wraz z orszakiem wracali do domu rezydencji, w której odbywała się biesiada weselna.Jeśli zaślubiny kończyły się wgodzinach wieczornych, wówczas na tę okoliczność wydawano kolację, a następnie bal.Po ceremonii kościelnej podczas zaślubin Jana Tadeusza Borzymowskiego(Burzymowskiego)1572 stolnika lidzkiego wraz z Salomeą Tyszkiewiczówną1573,  [& ]pan Tyszkiewicz [Józef Skumin] ciwun województwa wileńskiego, [& ] zaprosiwszyprzytomne państwo [& ] dając kolacyją [& ] z illuminowaniem całego pałacu, [& ]traktował 1574.Przybyłych na uroczystość kawalerów oraz damy gościł przy kilkubardzo bogato zastawionych stołach brat młodej pani.Na tę okoliczność udekorowanoodpowiednio pałac Tyszkiewiczów, oświetlając go ze wszystkich stron pochodniamioraz lampami.Zabawa przy dz
więkach muzyki trwała do samego rana1575.12 września1754 r., po zakończonych ceremoniach ślubnych Jana Ciechanowieckiego starostyopeskiego oraz Jadwigi ze Strutyńskich, starościanki szakinowskiej, akt weselny został1569Agenda albo forma, k.158-159.1570Tamże, k [ Pobierz całość w formacie PDF ]