[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.llSejm Walny Koronny we dwie lecie najdalej ma być składan, a gdzieby tego była pilna a gwałtowna potrzeba Rzeczyposp., tedy za radą Panów Rad obojga Państwa, jako czas i potrzeba Rzeczyposp.przynośić będzie, powinni go składać będziemy.A dłużej go dzierżeć nie mamy, najdalej do sześci niedziel, a przed takowemi Sejmy w Polszcze wedle zwyczaju, a w Litwie wedle Statutu Wielkiego Xięstwa Litewskiego, Sejmiki Powiatowe być mają, jako w Kole, i w Korczynie Sejmik Główny bywa, także w Litwie w Wołkowisku Główny Sejmik być ma.Na które Sejmiki przez Posły swe, potrzeby przypadłe zwykłym obyczajem oznajmiać mamy.llObiecujem też słowem naszym Królewskim, iż My i Potomkowie nasi, sygnetu żadnego używać nie mamy, ani pieczęci osobnej w sprawach Rzeczypospolitej należących, tamintra quam extra Regnum, jeno Koronnych pieczęci, które przy Kanclerzach i Podkanclerzach są, tak Polskich, jako i Litewskich.llUrzędy Koronne obojga narodu w całości zachowane być mają, także i Dworskich urzędów umniejszać i zatłumiać nie mamy, ale owszem ludziom statecznym, godnym, i zasłużonym, obojga narodu, a nie obcym, gdybykolwiek wakowały, powinni będziem dawać.llAby wątpliwość żadna około gruntów szlacheckich nie była, wolne zawżdy ze wszemi pożytkami które by się kolwiek na ich grunciech pokazowały; też i kruszcze wszelakie, i okna solne, zostawać mają, a My i Potomkowie nasi przekazywać im nie mamy czasy wiecznemi, wolnego używania.llTakże obiecujemy iż wykładów nie przypuścimy, ani wywodów żadnych z prawa obcego, ani daniny z Przodków naszych dóbr prawem dziedzicznym nadanych, aby miały być za lenna poczytane, tylko na których by stało mianowicie, że są nadane iure feudali.llStarostowie pogranicznych i sądowych zamków i miast głównych, także i miasta główne które Starostów nie mają, przysięgać Królowi i Królestwu mają, iż tempore Interregni, zamków i miast spuszczać nie mają ku szkodzie Rzeczypospolitej nikomu inszemu, jeno Królowi wolnie za zezwoleniem wszech obranemu i koronowanemu, pod utraceniem poczciwości, gardła, i majętności.llKorona Królestwa Polskiego, ma być w Skarbie Koronnym w Krakowie chowana przez Pana Podskarbiego Koronnego, za pieczęciami i kluczami Senatorów tych, to jest: Kasztelana Krakowskiego, Poznańskiego, Wileńskiego, Sandomierskiego, Kaliskiego i Trockiego, którzy jej otwarzać nie mają, jeno za zezwoleniem wspólnym wszech Rad Koronnych i Stanów.A wszakoż niebytność którego z nich, przez chorobę abo inne legale impedimentum przekazać nie ma spólnego zezwolenia, owszem absens za obwieszczeniem innych Senatorów, powinien tamże klucz swój do innych kolegów przysłać.A jeśliby którego śmierć zaszła, tedy inni kolegowie praesentes moc mają zamek jego otworzyć i pieczęć odeprzeć.llSprawiedliwość pospolitą sądową niektóre kraje Korony Polskiej sobie zwoliły, zdejmując ją z osoby naszej, czego My im dozwalamy i hamować nie mamy, z tym dokładem, że innym którzyby chcieli także u siebie postanowić, wolno być ma zawżdy; a poprawa jej ma być wolna za spólnym ich dozwoleniem.I jeśliby się im zdało zasię ją na osobę naszą Królewską włożyć, tedy ją powinni będziem na się przyjąć, My i Potomkowie nasi.Także też Panowie, Rady wszystkie i Stany Wielkiego Xięstwa Litewskiego i Ziem, Wołyńskiej, Kijowskiej, Bracławskiej, które się prawem Litewskim sądzą, to tymże sposobem postanowili iż do Sejmu przyszłego, na Koronację naszą złożonego, praw swych poprawić i obyczaj sprawiedliwości między sobą postanowią i na co się większa część tych, którzy się prawem Litewskim sądzą zgodzi, to My wszystko przy Koronacji naszej poprzysiądz powinni będziemy i na potem także praw swych i sądów poprawować im będzie wolno zawżdy.llOsobliwie to warujemy, iż podatków, ani poborów żadnych na imionach naszych Królewskich i Rad Duchownych, także ceł nowych na miastach naszych w Polszcze i w Litwie i we wszystkich Ziemiach do Korony należących, składać i postanawiać nie mamy bez dozwolenia wszech Stanów na Sejmie Walnym.Ani też monopolia rzeczy tych, które z Państw Koronnych, tak Polskich jako Litewskich pochodzą, ustawiać dopuścić nie mamy.llA iż na małżeństwie naszym wiele R.P.należy, tedy obiecujemy i przyrzekamy zasię i za Potomki nasze Króle Polskie, nigdy nic nie stanowić, ani przedsiębrać około małżeństw naszych, mimo wiadomości i przyzwolenia Rad Koronnych obojga narodu.A okrom takowych przyczyn które pismem i słowem Bożym są wyrażone, żadnych okazji do niemieszkania powinnego w małżeństwie, albo do rozwodu, szukać sobie nie będziemy.llKondycje wszytkie przez Posły nasze imieniem naszym podane i umocnione, wypełnić wszystkie powinni będziemy i słowem naszym przyrzekamy to wszystko i coby jednokolwiek jeszcze wolności praw swych Stany Koronne obojga narodu Nam przy Koronacji podali, przyjmujemy i przyjąć mamy, poprzysiądz, utwierdzić i na potomne czasy mocno trzymać i wypełniać powinni jesteśmy i obiecujemy, pod wiarą i przysięgą naszą, słowem naszym przyrzekamy i utwierdzamy, na wieczne czasy.A jeśliby ( czego Boże uchowaj ) co przeciw prawom, wolnościom, artykułom, kondycjom wykroczyli, albo czego nie wypełnili, tedy obywatele Koronne obojga narodu od posłuszeństwa i wiary Nam powinni, wolne czyniemy.llStanowiono i pisano to wszystko przez Rady Koronne obojga narodu, Rycerstwo i Stany wszech Państw do Korony należących, na Sejmie pospolitym Electionis pod Warszawą przy wsi Kamionnej, dnia dwudziestego maja, roku Bożego tysiącnego, pięćsetnego siedmdziesiątego trzeciego.l[ Volumina Legum, t.II, s.150- 152 ] [ Pobierz całość w formacie PDF ]