[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Litość i trwoga wołają, by je uśmierzyć, zwrócić nanie uwagę, potraktować poważnie.Z
wiat, który ludzie najchętniej widzą, jestpełen przyjaznych i nieprzyjaznych bóstw, traktują-cych ich sprawy poważnie.Udana poezja musi przemawiać do tych uczuć, które u większości ludzi sąsilniejsze niż rozum.Ponieważ poezja potrzebuje słuchaczy, jest, zdaniemSokratesa, zbyt ustępliwa wobec wrogów rozumu.Filozof nie odczuwa aż takiejpotrzeby, by wchodzić w pragnienia wielu, bądz
 jakby to332333ujęli mędrcy naszych czasów  w dramat historii; by stać się engage.Dlategoteż Sokrates podkreśla wrogość pomiędzy filozo-fią a poezją.Arystoteles, dążąc tropem Sokratesa, podpowiada, że poeta winien być lekarzemśmiertelników, którzy postradali rozum i do-magają się nieśmiertelności.Poeta,a nie filozof, może uleczyć niebezpieczne dla filozofii uczucia, które Sokrates zwielką szkodą dla siebie zlekceważył.Może sprawić, by uczucia te wezbrały, poczym wypłukać je z duszy, pozostawiając pacjentów spokojniej-szych i bardziejodprężonych, chętniej słuchających rozumu.Ary-stoteles mówi poetom, byukazywali herosów, którzy zasługują na swój los, których smutny koniec możnawiarygodnie przypisać jakiejś skazie ich charakteru.Ich cierpienie, choć godnelitości, nie jest wywrotowe, nie stanowi wyrzutu wobec porządku moralnego wświecie lub wobec jego braku.Oglądając taki dramat, ludzie złagodnieliby iuwierzyli w rozumne urządzenie świata, w powią-zanie przyczyny i skutku.Sami nie staliby się od tego rozumniejsi, lecz poezja ocaliłaby ich od nienawiścido rozumu i uczyniła bardziej skłonnymi do jego akceptacji.Arystoteles niepróbuje przemienić dżentelmenów w naukowców, lecz temperuje ichnaj-częstsze uczucia, aby przemienić ich w przyjaciół filozofii.Mniej więcej tosamo czyni Sokrates w Obronie, kiedy zwraca się do tych, którzy głosowali zajego uniewinnieniem, i opowiada im m i t y, w świetle których śmierć jawi sięmniej straszną.Powieści te nie są prawdziwe, lecz wzmagają łagodnośćpozwalającą im nie lękać się Sokratesa i  co za tym idzie  nie skazywać gona śmierć.Krytykuje przy tym poezję, bo pragnie, aby stała się sojuszniczkąfilozofów zamiast poetów.Filozofia reaguje więc na wrogość społeczeństwa obywatel-skiegoprzedsięwzięciem wychowawczym, bardziej poetyckim czy retorycznym niżfilozoficznym, mającym na celu utempero-wanie afektów w duszachdżentelmenów  zmiękczenie uczuć twardych, takich jak gniew, i utwardzenieuczuć miękkich, takich jak litość.Wzorem takich usiłowań są dialogi Platona,które po-społu dorównują Iliadzie i Odysei, a nawet Pismu Z
więtemu,wprowadzając nowego bohatera, który budzi podziw i chęć naśla-dowania.Aby wprowadzić nowego bohatera, trzeba sprawić, aby ludzie w nimzagustowali, a upodobanie do Sokratesa jest czymś wyjątkowym, sprzecznym zewszystkimi dotychczasowymi gu-stami.Platon przemienia postać z Chmur wzałożyciela cywiliza-cji, podobnego Mojżeszowi, Chrystusowi czy Achillesowi,postać, która jest w duszach ludzkich bardziej rzeczywista niż ich współ-cześniz krwi i kości.Mówi się, że Achilles ukształtował Aleksan-dra Wielkiego, tenCezara, a Cezar Napoleona  sięgali ku sobie ze szczytów nad dolinami;podobnie Sokrates od dwóch i pół tysiącleci jest nauczycielem nieprzerwanegołańcucha filozofów, ciągnącego się z pokolenia na pokolenie przez wszystkieepokowe zmiany.Platon zdobył dla Sokratesa tę moc oddziaływania nie poprzezwykład jego filozofii, metodą Arystotelesa i Kanta, lecz ukazując go wdziałaniu, bardziej metodą Sofoklesa, Arystofane-sa, Dantego i Szekspira.Sokrates kolejno dotyka uczuć dominu-jących w każdym rodzaju duszy,odczytuje aspiracje przez te dusze żywione i wydaje się niezbędny, by zapewnićim samozrozumienie [ Pobierz całość w formacie PDF ]