[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Es-tis orgeno, kiu ludis psalmon, sed psalmon en duro; ¸i ne es-tis lutera, ne katolika, ne kalvina, ne greka, sed ¸i parolis, kajÿajnis al la malsanulo, ke li samtempe aûdis vortojn, konso-lajn, esperoplenajn.Kaj nun viro supreniris en la Ûorejon kajhaltis, duone kaÿita de la stalaktita roko.Çu estis pastro? Ne,li estis vestita per helgriza uniformo, portis helbluan krava-ton kaj la çemiza enmetaîo vidi¸is en la malfermi¸o de la ve-ÿto.Li havis neniun libron.Sed li parolis.Li parolis milde kajsimple, kiel oni faras, kiam oni parolas inter amikoj; li paro-lis pri la simplaj instruoj de la kristaneco, ami sian proksimu-lon same kiel sin mem; esti pacienca, tolerema, pardoni al siajmalamikoj; li priparolis, kiel Kristo imagis la homaron kielunu solan popolon; sed ankaû, kiel la malbona naturo de lahomo kontraûagis çi tiun grandan penson, kiel la homarogrupi¸is en nacioj, sektoj, skoloj; sed li elparolis la firman es-36 LA KONSCIENCO RIPROÇASeLIBROperon, ke baldaû efektivi¸os la principoj de la kristaneco.Kajparolinte dum kvaronhoro, li malsupreniris post mallongapre¸o al Dio, la çiopova, sen nomi Jesuon, la Sanktan Vir-gulinon, Nikolaon, Anastasion aû alian nomon, kiu povusmemorigi pri oficiala religio kaj elvoki pasiojn.Sinjoro von Bleichroden veki¸is kvazaû el son¸o.Li do estisen pre¸ejo! Li, tedita de pribagatelaj malkonsentoj religiaj, neçeestis diservon dum dek kvin jaroj.Kaj çi tie, çi tie en la fre-nezulejo li trovus fakte liberan eklezion; çi tie sidis romaj kajgrekaj katolikoj, luteranoj, kalvinanoj, zwinglianoj, anglika-noj, unuj çe la aliaj, dediçante komunajn pensojn al la komu-na Dio.Kian frapantan kritikon faris çi tiu pre¸eja salono priçiuj çi sektoj, kiujn la egoismo de homoj aliformigis en tiomda religioj, kiuj reciproke sin sabris, bruligis, insultis! Kia ce-demo al la atakoj de la nefidela eklezio kontraû çi tiu poli-tika dinasti-kristaneco!Sinjoro von Bleichroden çirkaûrigardis la belan çambronpor forpeli la teruraîojn, kiujn li elvokis.Lia okulo vagis kajvagis, ¸is kiam ¸i haltis çe la muro precize kontraû la Ûore-jo.Tie pendis kolosa krono, interne de kiu estis vorto, skribitaper literoj, kunmetitaj de abiaj brançoj.Li silabis la francanvorton Noël, kaj ripetis por si mem Weihnacht.Kiu poetokomponis çi tiun çambron? Kiu konanto de homoj, kiu pro-funda spirito tiel komprenis elvoki la plej belan kaj serenanel çiuj rememoroj? Çu la ennoktigitaj intelektoj ne devus sentiardantan sopiron pri lumo kaj klareco, rememorante la fes-ton de la lumo, kiam la mallumaj tagoj çesis aû almenaû pro-mesis çesi! Çu la penso pri la infaneco, kiam neniuj malkon-sentoj religiaj, neniu politika malamo, neniuj gloramaj, se-nenhavaj revoj mallumigis al la serena animo ¸ian amon al37 LA KONSCIENCO RIPROÇASeLIBROjusteco, çu tiu penso ne devus vibrigi tonon en la animoj, kiupli laûte sonus ol çi tiuj kriegoj de kvazaû sova¸aj bestoj, po-ste aûditaj ekstere en la vivo, en la batalo pro la pano, pli oftepro la gloro! Li pensis kaj li demandis sin mem: kiel la homo,kiu, kiel infano, estas bona, povas tiel malboni¸i, kiam li fari-¸is pli a¸a? Çu estas la eduko, la lernejo, çi tiu laûdata florode la kulturo, kiu malbonigas nin? Eble! Kion al ni instruas launuaj lernolibroj? li pensis.Ili instruas al ni, ke Dio estas ven-¸anto, kiu la malbonagon de la patroj punas sur la idoj en latria kaj kvara generacio; ili al ni instruas, ke herooj estas tiuj,kiuj incitis popolon kontraû popolo kaj rabis landojn kaj reg-nojn; ke eminentuloj estas tiuj, al kiuj sukcesis atingi tiungloron, kies vantecon çiuj komprenas, sed çiuj aspiras; diplo-matoj nomi¸as tiuj, kiuj ruze atingas grandajn celojn, ne al-tajn, çe kio la tuta merito povas konsisti en manko de konsci-enco, kiu çiam venkos en la batalo kontraû tiuj, kiuj posedaskonsciencon! Kaj por ke niaj infanoj lernu çion çi, la gepatrojsin oferas, havas mankon, suferas la turmentojn de la disigode siaj infanoj! Se la mondo ne estus frenezulejo, tiam çi tiuloko ne estus la plej prudenta, kie li iam estis!Nun li rerigardis la solan skribitan vorton en la tuta pre-¸ejo, kaj li resilabis ¸in; tiam en la sekretaj kaÿejoj de la me-moro ekaperis bildo, same kiel okazas, kiam fotisto verÿasfervitriolon sur grizan negativplaton, post kiam ¸i elvenis ella kamero, ÿajnis al li, ke li vidas enscenigita la lastan kristna-skon.La lastan? Ne, tiam li estis en Frankfurto.Do la antaû-lastan.Estis la unua vespero, kiun li pasigis en la hejmo de siafiançino, çar la antaûan tagon li fiançi¸is.Nun li vidas tiunhejmon, la hejmon de la maljuna paroÛestro, lia bopatro; lividas la malaltan salonon kun la blanka telermeblo, la forte-38 LA KONSCIENCO RIPROÇASeLIBROpiano, la fringeloj en la ka¸o, la balzaminoj sur la fenestrabreto, la ÿranko kun la ar¸enta kruço, la pipoj, iuj el marÿaû-mo, aliaj el ru¸argilo; kaj tie iras ÿi, la filino de la familio, pen-digante nuksojn kaj pomojn en la kristnaskan arbon.La filinode la familio! Jen enbatis kvazaû fulmo en lian mallumon, sedkiel bela, sendan¸era fulmo sentondra en la somerfino, kiunoni, sidante sur la perono, rigardas, sen timi ian krakon.Liestas flançi¸inta, li estas edzi¸inta, li havas edzinon, lia edzi-no, kiu religas lin al vivo, kiun li antaûe malÿatis kaj malamis.Sed kie ÿi trovi¸as? Li nepre devas vidi ÿin, renkonti ÿin, nuntuj! Li nepre devas flugi al ÿi, çar alie li pereos pro senpacien-co.Li rapidis el la pre¸ejo kaj tuj renkontis la kuraciston, kiuatendis lin por vidi la efikon de la pre¸eja vizito
[ Pobierz całość w formacie PDF ]