[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Innymi słowy, należy badać i wyjaśniać, w jaki sposób tworzą się w społeczeństwie279Siemaszko A. Granice tolerancji.O teoriach zachowań dewiacyjnych , PWN, Warszawa 1993, s.316280tamże, s.317167 PRZEMOC W RODZINIE JAKO yR�DAO ZACHOWAC AGRESYWNYCH DORASTAJCEJ MAODZIE%7łYznaczenia i oceny rozmaitych zachowań i zjawisk oraz dlaczego są one takie, a nieinne281.Przegląd głównych założeń ważniejszych koncepcji z obszaru paradygmatusocjologicznego pozwala stwierdzić, że socjologiczne ujęcia zachowania dewiacyjnegokoncentrują się na analizie czynników społeczno - środowiskowych jakodeterminujących i wyjaśniających istotny zakres pojęcia dewiacji.W obrębie koncepcjiczysto socjologicznych dokonuje się analiz procesów społecznych, takich jak procesyindustrializacji i urbanizacji, i ich związku z rozmiarami, strukturą i dynamikąprzestępczości jako zjawiska społecznego.Takie wyłącznie socjologiczne interpretowanie dewiacji doprowadziło do wykryciai ustalenia wielu istotnych związków korelacyjnych między szeregiem zmiennychśrodowiskowych społecznych a zachowaniem dewiacyjnym i przestępczym, jednakżenie mogło w pełni wyjaśnić i opisywać zachowania dewiacyjnego zarówno w sensiefenomenologicznym, jak i na poziomie etiopatogenezy dewiacji.Dlatego znane,inspirujące wiele badań empirycznych teorie socjologiczne włączają do schematuwyjaśniającego również zmienne o charakterze podmiotowym i czynniki ujmująceanalizę mechanizmów psychospołecznych, w jakich funkcjonuje jednostka (np.teorięzróżnicowanych powiązań E.Sutherlanda, będącą najlepszym przykładem posługiwaniasię przez teorię socjologiczną zmiennymi psychologicznymi).Sukcesem poznawczym nowych koncepcji dewiacji jest ustalenie w drodze badańempirycznych następujących prawidłowości charakteryzujących percepcję dewiacji 282:1.Rygoryzm i punitywność pozostają, w dodatnim związku z obowiązującymprawem karnym.Wyższy rygoryzm i punitywność towarzyszą z reguły takimzachowaniom, które są zakazane przez prawo i zagrożone karą.2.Zaznacza się ogólna akceptacja i poparcie społeczne dla kar surowych i politykizaostrzania karania przestępców, rozpowszechniona jest także wiaraw skuteczność kary pozbawienia wolności jako panacentrum na przestępczośći inne formy społecznego zła .Wierze tej towarzyszy społeczne przekonanieo słuszności zaostrzania warunków odbywania kary pozbawienia wolnościoraz bardzo słaba znajomość alternatywnych środków karnych.281Szczęsny W.W. Zarys resocjalizacji z elementami patologii społecznej i profilaktyki , Wyd.Akademickie %7łak , Warszawa 2003, s.192282Szczęsny W.W. Zarys resocjalizacji z elementami patologii społecznej i profilaktyki , Wyd.Akademickie %7łak , Warszawa 2003, s.193 - 194168 PRZEMOC W RODZINIE JAKO yR�DAO ZACHOWAC AGRESYWNYCH DORASTAJCEJ MAODZIE%7łY3.Znaczna jest skłonność do instytucjonalizowania reakcji na negatywne ocenianezachowania; przejawia się to w dość powszechnej tendencji do proponowaniai podejmowania takich sposobów traktowania sprawców, które mają charakterurzędowy (tzn.nie polegają na samorzutnym reagowaniu otoczenia na nagannezachowania).4.Relatywnie słabe (rzadkie) jest potępianie zabójstw oraz innych czynówgodzących w życie i zdrowie ludzkie.5.Zdecydowanie silniejszy (powszechniejszy) rygoryzm i punitywność ujawnia sięwobec sprawców zaboru mienia indywidualnego niż społecznego.6.Rygoryzm i punitywność są wysoce ujednolicone w społeczeństwie polskim,w różnych jego warstwach i środowiskach, w stosunkowo niewielkim stopniu sązależne od cech demograficzno- społecznych i zawodowych.7.Są trwałe.Ujawnia się to wyraznie zwłaszcza w niezmienności poziomupunitywności wobec rozmaitych zachowań i ich sprawców, w postawach wobeckary śmierci (niezmiennie większość społeczeństwa jest za jej utrzymaniem),domaganiu się zaostrzania polityki karnej.8.Istotny wpływ na rygoryzm i punityność mają cechy przypisanetzw.osobowości dogmatycznej (bezkrytycznej) oraz cechy jej przeciwstawne.9.Istotną rolę modyfikującą odgrywają także rozmaite okoliczności towarzysząceocenianemu zachowaniu czy też cechy jego sprawcy.Znacznie różnicującepostawy ma także przynależność do określonych podkultur normatywnych (np.nauczyciele, sędziowie).10.Społeczeństwo polskie cechuje relatywnie niski rygoryzm i punitywność wobecsprawców zachowań takich, jak: pijaństwo, zabór mienia społecznego.11.Stopień rygoryzmu i punityności społeczeństwa polskiego jest - jak wskazują badaniaporównawcze- podobny do stopnia rygoryzmu i punitywności w innych krajach.Na zakończenie należy podkreślić, że najważniejszą sprawą w kwestii zmianypostaw jest odpowiednia edukacja cało życiowa wszystkich członków, przy jednoczesnymdążeniu do eliminowania społecznych struktur patogennych.169 PRZEMOC W RODZINIE JAKO yR�DAO ZACHOWAC AGRESYWNYCH DORASTAJCEJ MAODZIE%7łYRozdział IV.IDENTYFIKACJA ZACHOWAC DEWIACYJNYCH WZR�DMAODZIE%7łY4.1.SAMOOCENA, SAMOREGULACJA, ROZW�J - SPECYFIKAOKRESU DORASTANIA" SamoocenaCzłowiek w ciągu życia gromadzi doświadczenia dotyczące własnej osoby.Doświadczenia te kumulują się w toku rozwoju jednostki, podlegają stopniowoporządkowaniu i organizowaniu, w rezultacie, czego kształtuje się pewien specyficznyukład wyobrażeń, pojęć i ustosunkowań odnoszących się do samego siebie.Zdaniem M.Przetacznikowej - obraz samego siebie to wyobrażenia i pojęcia,jakie jednostka ma o sobie tj.o swym wyglądzie zewnętrznym, zdolnościach,możliwościach podejmowania i wykonywania zadań, stosunku do innych ludzi, a takżesposób w jaki przeżywa i odbiera swe środowisko 283.To, jaki obraz siebie tworzy człowiek i w jaki sposób siebie ocenia - własne umiejętnościi możliwości - będzie w znacznym stopniu determinowało wybór z posiadanegorepertuaru zachowań tych, które będą odpowiednie w określonej sytuacji napotkanejw otaczającym świecie zewnętrznym.Regulacyjną moc dla ludzkiego zachowaniama również stosunek do samego siebie, jaki człowiek wytwarza w ciągu swojego życia.W cyklu rozwojowym człowieka są okresy, które są szczególnie ważne i formatywnew tworzeniu zorganizowanego systemu wiedzy o sobie.Wiedza o sobie kształtuje sięstopniowo w toku indywidualnych doświadczeń, w procesie społecznego rozwoju.Okres dorastania to czas, który cechuje intensywne myślenie o sobie, próba określeniasiebie na podstawie własnych refleksji i opinii znaczących osób z otoczenia.Szkoła jestmiejscem, gdzie są zdobywane informacje, które w znacznym stopniu pozwalająna ocenę własnych umiejętności intelektualnych i predyspozycji zawodowychdecydujących o dalszym kształceniu się po szkole podstawowej.Dlatego nie możnawykluczyć wpływu szkoły na budowanie przez uczniów obrazu własnej osoby i tego,w jakim stopniu akceptują oni ten obraz.Uwzględniając poznawczo-regulacyjny aspektsystemu wiedzy o sobie, nie można wykluczyć wpływu tworzonych przez uczniów283Przetacznik - Gierowska M. Psychologia rozwojowa WSiP, Warszawa 1977, s.257170 PRZEMOC W RODZINIE JAKO yR�DAO ZACHOWAC AGRESYWNYCH DORASTAJCEJ MAODZIE%7łYsamoocen i określonego poziomu samoakceptacji na to, w jaki sposób funkcjonująw sytuacji szkolnej.Samoocena jest elementem systemu wiedzy człowieka, który umożliwiamu poznanie siebie, ocenę własnych możliwości na różnych płaszczyznach i wybórz posiadanego repertuaru zachowań tego, które jest właściwe w określonych sytuacjachnapotykanych w otaczającym świecie zewnętrznym
[ Pobierz całość w formacie PDF ]