[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.1 Protokół posiedzenia pruskiej rady ministrów z 19 VIII 1916 r.L'Allemagne et les problemes de la paix, t.I, nr 311, s.440-454,Taka pruska ocena sytuacji była podstawą do podjęcia przez rządRzeszy akcji na terenie międzynarodowym.Ze szczególną uwagąspoglądano na dwie stolice  na Wiedeń z obawą, z nadzieją naPiotrogród.Znad Dunaju płynęły nad Sprewę coraz to nowe informacje oniepokojącym stanie rzeczy w sprzymierzonej monarchii podwójnej.16sierpnia 1916 r.kanclerz pisał do cesarza o  przera\
ającej słabościAustrii".Pesymistyczny raport o silnym wśród Austriaków dą\
eniu dozakończenia wojny wysłał z Wiednia 19 sierpnia ambasador vonTschirschky.W ręce niemieckie wpadł równie\
zdumiewający memoriał,którego autorem był osławiony póz
niej Ottokar Czernin, wówczas posełAustro-Węgier w Bukareszcie.Czernin wyszedł z zało\
enia, \
eprzedłu\
enie wojny wiedzie  z matematyczną pewnością" do całkowitejklęski Państw Centralnych i ich sprzymierzeńców.Dlatego PaństwaCentralne powinny zakończyć wojnę  w fazie militarnie pomyślnej"nawet  z wielkimi ofiarami".Ofiary miały polegać na tym, \
e PaństwaCentralne wyrzekłyby się wszelkich nabytków terytorialnych, a tak\
eodszkodowań wojennych.Z austriackiego punktu widzenia znaczyłoby to,\
e Serbia wyjdzie z wojny wprawdzie bez strat terytorialnych, aleosłabiona przynajmniej na okres dwóch pokoleń.Pesymistyczną ocenęsytuacji i pesymistyczne wnioski zamykał Czernin zaskakującąkonkluzją:  Austro-Węgry zyskają nieskończenie wiele przez sam fakt,\
e wyka\
ą zdolność \
ycia (Lebensfahig-keit)".Prawdziwy to łamaniecmyślowy, godny autora.W słu\
bie państwowej Czernin zajmował stanowisko drugoplanowe, alebyło sprawą ogólnie znaną, \
e nale\
ał do kręgu bliskichwspółpracowników arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i był bodajupatrzony przez niego na ministra spraw zagranicznych.Istotnie,został ministrem w kilka tygodni po wstąpieniu na tron cesarzaKarola.W Berlinie nie mo\
na więc było zbagatelizować jego poglądów.W takich warunkach Niemców niepokoiła mo\
liwość zawarcia przezAustro-Węgry pokoju odrębnego.Byli wprawdzie przekonani, \
e niepozwoli na taki krok lojalność cesarza Franciszka Józefa, uspokajałaich okoliczność, \
e c.i k.minister spraw zagranicznych Burianustawicznie nalegał na ostateczne powzięcie decyzji w sprawiepolskiej, co wykluczało mo\
liwość porozumienia z Rosją, aleewentualnej utraty sprzymierzeńca nie lekcewa\
yli2.Je\
eli Niemcy spoglądali z niepokojem na niepewnego sprzymierzeńcanad Dunajem, to krzepili się nieco nadzieją obserwując rozwójwydarzeń u przeciwnika nad Newą.Czy zmęczenie wojną, które corazszerzej ogarniało społeczeństwo rosyjskie, czy postępujący rozkładmachiny państwowej zmurszałego, chylącego się do upadku caratuskierować mogą rosyjskie koła rządowe do2 Kanclerz do cesarza, Berlin 16 VIII 1916 r.V Allemagne et lesproblemes de la paix, t.I, nr 306, s.433-435; Tschirschky doJagowa, Wiedeń 19 VIII 1916 r.Ibidem, 1.1, nr 310, s.438-439;Busche do Zimmermanna, ibidem nr 283, s.401^102 i załącznik memoriałCzernina Gedanken iiber die Beendigung des Krieges, s.402  404.Tak\
e raport Tschirschkyego o sytuacji w Austro-- Węgrzech z 28 IX1916 r.; warto zwrócić uwagę zwłaszcza na uwagi o stosunkach pomiędzyWęgrami a Austrią, VAllemagne et les problemes de la paix, t.I, nr332, s.477-482.417zakończenia wojny pokojem odrębnym? Takie pytanie zadawano sobie wBerlinie.Pytanie logiczne i uzasadnione.Wilhelm II widział drogę do pokoju z Rosją w dynastycznejsolidarności trzech cesarzy wobec rządów adwokatów w państwachzachodnich3.Argument taki mógł działać na cara i na  sfery", tzn.koła dworskie i arystokratyczne w Piotrogrodzie, nie wystarczał, abydo zasadniczej zmiany polityki skłonić państwo rosyjskie [ Pobierz całość w formacie PDF ]