[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Francois-Joseph-Paul, markiz de Grasse-Tilly i hrabia de Grasse w wieku latdwunastu zaokrÄ™towaÅ‚ siÄ™ na jednym ze statków joannitów, znanych również jakokawalerowie maltaÅ„scy.Zakon też znany byÅ‚ pierwotnie jako szpitalnicy (SzpitalnicyZwiÄ™tego Jana z Jerozolimy), i zaÅ‚ożony zostaÅ‚ jeszcze przed zakonem templariuszy.O ile obydwa byÅ‚y zakonami katolickimi, kontakt z innymi religiami mógÅ‚ wywrzećtrwaÅ‚y wpÅ‚yw na templariuszy, którzy podczas papieskiej krucjaty wsparli katarów iktórych oskarżono o herezjÄ™.Szpitalnicy nie przeszli podobnego kryzysu wiary,potrzebowali jednak racji uzasadniajÄ…cej ich istnienie po okresie krucjat.Schronienieznalezli na Morzu Zródziemnym, gdzie prowadzili niekoÅ„czÄ…ce siÄ™ wojny zafrykaÅ„skimi piratami w obronie chrzeÅ›cijaÅ„skich statków handlowych.Po szeÅ›ciu latach szkolenia de Grasse znalazÅ‚ siÄ™ we francuskiej flocie.Podobnie jak jego kompani, inni kawalerowie maltaÅ„scy, zainteresowaÅ‚ siÄ™amerykaÅ„skÄ… wojnÄ… o niepodlegÅ‚ość.DoÅ‚Ä…czyÅ‚o siÄ™ do niego dziewiÄ™tnastu innychmaltaÅ„czyków.Po zakoÅ„czeniu wojny czternastu z nich wstÄ…piÅ‚o do zaÅ‚ożonegoprzez Waszyngtona Society of Cincinna ti121.AdmiraÅ‚ de Grasse wziÄ…Å‚ udziaÅ‚ wRewolucji Francuskiej, od której siÄ™ odciÄ…Å‚, gdy za sprawÄ™ wolnoÅ›ci polaÅ‚o siÄ™zbyt wiele krwi.AdmiraÅ‚ de Grasse natychmiast stal siÄ™ kluczowÄ… postaciÄ… wojny0 niepodlegÅ‚ość122.W marcu wypÅ‚ynÄ…Å‚ z Francji, dowodzÄ…c flotÄ… liczÄ…cÄ…dwadzieÅ›cia statków.Jego okrÄ™ty, wÅ›ród których znalazÅ‚ siÄ™ Ville de Paris , najwiÄ™kszy okrÄ™twojenny Å›wiata, konwojowaÅ‚y flotyllÄ™ stu pięćdziesiÄ™ciu statków handlowychwiozÄ…cych dostawy wojenne.ZkoÅ„cem kwietnia de Grasse dotarÅ‚ do Martyniki, skÄ…d wysÅ‚aÅ‚ statki zwojskiem i dostawami dla Rochambeau.Powtórna dostawa obejmowaÅ‚a piechotÄ™markiza Claude-Henri de Saint-Simona oraz starożytne regimenty z Agenais,Gatinais i Touraine.Flota de Grasse a znalazÅ‚a siÄ™ w ogniu walki niemal natychmiastpo zawiniÄ™ciu statków kupieckich do portu.Wtedy doszÅ‚o do konfrontacji de Grasse a z flotÄ… brytyjskÄ….Tej pierwszejkrótkiej potyczki nie uważa siÄ™ w literaturze za rozstrzygajÄ…cÄ…, jednak Brytyjczycystracili w niej sześć okrÄ™tów wojennych, co miaÅ‚o daleko idÄ…ce konsekwencje.DeGrasse wymanewrowaÅ‚ flotÄ™ generaÅ‚a Hooda, dowodzonÄ… przez admiraÅ‚a Rodneya.Hood tÅ‚umaczyÅ‚ straty poniesione na wczesnym etapie dziaÅ‚aÅ„ tym, że RodneybÅ‚Ä™dnie rozstawiÅ‚ swoje121 Seward, s.330.122 Tuchman, s.229.statki; byÅ‚ to jego drugi bÅ‚Ä…d, lecz z pewnoÅ›ciÄ… nie ostatni.Pięć tygodni pózniejRodney ponownie natknÄ…Å‚ siÄ™ na francuskÄ… flotÄ™.PiÄ…tego czerwca doszÅ‚o dokonfrontacji floty dowodzonej przez Rodneya z flotÄ… francuskÄ….Brytyjczycy mielidwadzieÅ›cia cztery okrÄ™ty; pięć fregat - i nie zrobili nic! Rodney miaÅ‚ przewagÄ™liczebnÄ…, a jednak nie udaÅ‚o mu siÄ™ dopaść de Grasse a: pozwoliÅ‚ francuskiemuadmiraÅ‚owi pożeglować na północ, do Wirginii.ZdawaÅ‚ sobie sprawÄ™ z kluczowegoznaczenia, jakie flota i wsparcie militarne Francuzów majÄ… dla losów bitwy podYorktown.A mimo to nie zadbaÅ‚ o to, by powstrzymać, czy choćby opóznić nadejÅ›ciepomocy Francuzów.Wnajbardziej krytycznym epizodzie wojny rozstrzygnęło siÄ™, która ze stron byÅ‚ado niej lepiej przygotowana.Strona amerykaÅ„ska i francuska potrzebowaÅ‚a admiraÅ‚aGrasse a; strona brytyjska - admiraÅ‚a Rodneya.Istnieje aż nazbyt wiele dowodówÅ›wiadczÄ…cych o tym, że obaj dowódcy floty zdawali sobie sprawÄ™ ze swegoznaczenia.AdmiraÅ‚owi de Grasse nakazano spotkać siÄ™ z trzydziestomaamerykaÅ„skimi pilotami, którzy byli niezbÄ™dni do nawigacji po Zatoce Chesa-peak.De Grasse pospiesznie uwinÄ…Å‚ siÄ™ ze swoimi dostawami żywnoÅ›ci, a takżewynajÄ…Å‚ piÄ™tnaÅ›cie nowych statków handlowych.Nie czekajÄ…c na akredytywy,zapÅ‚aciÅ‚ za dostawy z wÅ‚asnej kieszeni.JeÅ›li nawet mogÅ‚o siÄ™ wydawać, że Rodney nie rozumiaÅ‚ nastÄ™pstw swegoopóznienia, to jego czyny Å›wiadczyÅ‚y o czymÅ› przeciwnym.WysiaÅ‚ on do admiraÅ‚aGravesa w Nowym Jorku depeszÄ™, w której ostrzegaÅ‚ adresata, że flota francuska jestw drodze.PowiadamiaÅ‚ Gravesa, że °baj powinni poÅ‚Ä…czyć siÅ‚y, aby uniemożliwićflocie francuskiej zaopatrzenie Rochambeau i Waszyngtona.Pierwsza depesza zostaÅ‚a przechwycona, druga dotarÅ‚a do adresata w kilkadni po tym, jak flota francuska zniszczyÅ‚a część floty Gravesa.Rodney napisaÅ‚ nawetdo żony, że zaatakuje Francuzów, jeÅ›li bÄ™dzie miaÅ‚ sposobność i że od tegowydarzenia może zależeć los Anglii.Zważywszy listy Rodneya zdumiewa fakt,żepo ich napisaniu postanowiÅ‚ rozdzielić siÅ‚y i pożeglowaÅ‚ do kraju z Å‚upem zdobytymna wyspie St.Eustatius.TÄ™ ostatecznÄ… decyzjÄ™ trudno tÅ‚umaczyć bÅ‚Ä™dem; Rodney poprostu zdezerterowaÅ‚.JednoczeÅ›nie ostrzegaÅ‚ swego podkomendnego admiraÅ‚aGravesa, iż rzeczÄ… nie zwykÅ‚ej wagi jest dopÅ‚yniÄ™cie pod Yorktown.PostÄ™powanieRodneya w powiÄ…zaniu z niedocieraniem na czas jego ostrzeżeÅ„, miaÅ‚o swój wkÅ‚ad wzwyciÄ™stwo Amerykanów i Francuzów.Hitorycy zwracajÄ… uwagÄ™ na to, że bÅ‚Ä™dy Rodneya być może da siÄ™wytÅ‚umaczyć jego problemami zdrowotnymi.Jednak prawdziwÄ… przyczynÄ…zwyciÄ™stwa pod Yorktown jest to, że admiraÅ‚ Rodney umyÅ›lnie daÅ‚ siÄ™ pokonać, atym samym zapewniÅ‚ zwyciÄ™stwo siÅ‚om amerykaÅ„sko-francuskim, co z koleipozwoliÅ‚o mu spÅ‚acić potężny dÅ‚ug.MOTYWJak wspomniano wczeÅ›niej, w roku 1774 Rodney zbiegÅ‚ z Paryża, chcÄ…cuniknąć wiÄ™zienia dla dÅ‚użników123.Hazardzista ów w roku 1778 wciąż przebywaÅ‚w Paryżu i nadal byÅ‚ admiraÅ‚em, choć nie piastowaÅ‚ tego stanowiska.JegoprzeÅ‚ożony Earl of Sandwich (książę Sandwich), wypÅ‚acaÅ‚ mu poÅ‚owÄ™ pensji.Earl ofSandwich, gdy nie przesiadywaÅ‚ przy stoÅ‚ach gry, piastowaÅ‚ urzÄ…d Lorda AdmiraÅ‚a.DziÄ™ki wspólnym przygodom w Wycomb hrabia przyjazniÅ‚ siÄ™ również zBenjaminemFranklinem.SpÄ™dziwszy niemal cztery lata w wiÄ™zieniu, Rodney zostaÅ‚ powiadomiony, żepowoÅ‚uje siÄ™ go do czynnej sÅ‚użby.DawaÅ‚o mu to sposobność odbudowania majÄ…tkui kariery, jednak z powodu nowych zaciÄ…gniÄ™tych we Francji dÅ‚ugów, admiraÅ‚kloszard nie mógÅ‚ wrócić do Anglii i przyjąć stanowiska.I co gorsza, bez owegodowództwa nie mógÅ‚ odbudować swej fortuny.Wtedy pojawiÅ‚ siÄ™ francuski szlachcic, major Gwardii Francuskiej, któryzaoferowaÅ‚ Rodneyowi pomoc.Marechal duc de Biron zaoferowaÅ‚ admiraÅ‚owiRodneyowi sumÄ™ umożliwiajÄ…cÄ… spÅ‚atÄ™ dÅ‚ugów oraz objÄ™cie dowództwa.Niektórzyhistorycy nazywajÄ… to pożyczkÄ…, inni podarunkiem.Tak czy owak - konsekwencjebyÅ‚y porażajÄ…ce.Można odnieść wrażenie, że co najmniej jedna strona ukÅ‚adu dopuÅ›ciÅ‚a siÄ™czynu, który można by uznać za zdradÄ™.O ile zdrada Rodneya jest oczywista, trzebazastanowić siÄ™ nad tym, jakie motywy skÅ‚aniaÅ‚y do takiej transakcji dowódcÄ™francuskiego.Otóż siostrzeÅ„cem Birona byÅ‚ Armond Louis de Gontaut, duc de Lau zun.NierozsÄ…dne jest przypuszczenie, że duc de Biron rzeczywiÅ›cie chciaÅ‚ pomócRodneyowi w odzyskaniu stanowiska; postÄ™pujÄ…c w ten sposób książę musiaÅ‚zdawać sobie sprawÄ™, że być może przyczynia siÄ™ do klÄ™ski albo nawet Å›miercisiostrzeÅ„ca.Najwyrazniej wiÄ™c zaoferowana w porÄ™ pożyczka, czy też prezent dlaRodneya, stanowiÅ‚a jedyny sposób, w jaki duc de Biron mógÅ‚ zapewnić swemusiostrzeÅ„cowi sukces.Owa pożyczka byÅ‚a Å‚apówkÄ….I owa Å‚apówka oznaczaÅ‚awygranÄ… wojnÄ™.123 Tuchman, s.141.Rodney ze swej strony dotrzymaÅ‚ zobowiÄ…zania.I choć mógÅ‚ wykorzystać swÄ…przewagÄ™, postanowiÅ‚ czekać.Choć mógÅ‚ powstrzymać flotÄ™ Francuzów - postanowiÅ‚bronić Tobago.Chociaż mógÅ‚ pÅ‚ynąć do Yorktown, postanowiÅ‚, że czas ukarać wyspÄ™St.Eustatius
[ Pobierz całość w formacie PDF ]