[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dyrektorka jednego z warszawskich gimnazjów, której zarzucano wprowadzeniepochodzeniowego podziału na klasy, stwierdziła:  Bzdura.Absolutnie nie mamy żadnej klasy składającej się z dziecibiznesmenów, urzędników i nauczycieli.Zapewniamy tylko [wyróżnienie - BS] dzieciom kontynuację nauki językaobcego.Poziom zaawansowania decyduje o podziale na klasy".Przyznała następnie, że - jak pisze dziennikarka - możetak być, iż dzieci z klas zaawansowanych językowo pochodzą z bardziej elitarnych domów, gdzie rodzice wcześniejzadbali o naukę i rozwój dziecka. Ale nigdy się nad tym nie zastanawiałam, to nie było kryterium" (Niezgoda 2001).Z
rodowiskowo zróżnicowane są nie zdolności, ale kapitał kulturowy, który dzieci zdobywają w tokusocjalizaqi pierwotnej i z którym przychodzą do szkoły.Odmienne usytuowanie w społeczeństwie, a co zatym idzie - różne warunki życiowe przedstawicieli poszczególnych warstw powodują, że odmienniepostrzegają oni świat.Znajduje to odzwierciedlenie w sposobach wychowywania dzieci (zob.Osobowość, s.139) i procesach socjalizacji pierwotnej, w toku której dziecko zdobywa nie tylko wiedzę o otaczającymświecie, ale także znajomość pewnych strategii poznawczych oraz wzorów językowej organizacji ikomunikowania, czyli kodów językowych.Brytyjski uczony, Basil Bernstein, wyróżnił dwa takiepodstawowe kody: ograniczony i wypracowany.Różnią się one dwojako: formalnymi cechamiużywanego języka (zasobem słownictwa, strukturami składniowymi) oraz własnościami poznawczymiprzekazywanymi za pośrednictwem języka (Bokszański, Piotrowski 1990; Ma-rody 1987).Dzieci zodmiennych środowisk różni posługiwanie się innymi kodami językowymi.Te, których rodzice są lepiejwykształceni i usytuowani wyżej w hierarchii społecznej, posługują się kodem wypracowanym, te, któremają słabo wykształconych rodziców, wykonujących prace fizyczne - kodami ograniczonymi.Wpływa to naoceny szkolne.Te pierwsze dzieci są lepiej oceniane i uznawane za zdolniejsze, te drugie uzyskująetykietki gorszych uczniów.Uruchomiony zostaje mechanizm naznaczania z jego wszystkimikonsekwencjami (zob.Dewiacja, s.164) oraz424 Część piąta.Instytucjezaczyna działać tak zwany efekt Pigmaliona.Polega on na tym, że korzystny obraz własnej osoby pobudzazachowania potwierdzające ten obraz w oczach innych.Eksperymentalnie zostało wykazane, że  dzieci, wstosunku do których nauczyciele mają korzystne oczekiwania, czynią większe postępy niż dzieci, w stosunkudo których nauczyciele nie mają takich oczekiwań.Istotną rzeczą jest to, że podstawa tych oczekiwań możenie być w ogóle związana z faktycznymi uzdolnieniami uczniów" (Słomczyński 1991: 131-132).2.Kultura symboliczna społeczeństwa masowegoOświata i czas wolny stwarzają szeroką kategorię odbiorców kultury, którzy stają się publicznością.Socjologicznie rozumiana publiczność to zbiór jednostek rozproszonych w przestrzeni, nie znających sięosobiście i nawet nie wiedzących o swoim istnieniu, ale połączonych jednoczesnym odbiorem tych samychprzekazów.W tym samym czasie dowiadują się o lądowaniu człowieka na Księżycu, śmierci JohnaLennona, sklonowaniu owcy Dolly i wielu innych wzbudzających emocje faktach i zjawiskach.Wiedząc,że nie są jedynymi odbiorcami tych informacji, czują się częściami zbiorowości, co pozwala imprzezwyciężać poczucie osamotnienia.Społeczeństwo masowe pod względem psychospołecznymjednoczy w znacznym stopniu oddziaływanie środków masowego przekazu.Kultura masowaW społeczeństwie masowym wraz z pojawieniem się szerokiego kręgu rozporządzających wolnym czasemodbiorców oraz środków technicznych pozwalających na kierowanie do nich przekazów powstaje specy-ficzna postać kultury symbolicznej - kultura masowa.Jej istotną cechą jest dominacja trzeciego układuprzekazu kultury (zob.Kultura jako przedmiot zainteresowań socjologii, s.89), to jest takiego, w którym nie mabezpośredniego kontaktu między twórcą a odbiorcą.Umasowienie kultury miało trzy etapy, które wyznaczał rozwój techniki dostarczającej nowych środkówprzekazu.W pierwszym etapie środkiem przekazu pozwalającym docierać do szerokiego kręgu odbiorcówbyła wysokonakładowa prasa.W drugim - radio i telewizja.W trzecim -komputery osobiste i siećinternetowa.Kształt współczesnej kultury masowej zależy z jednej strony od technicznych możliwości i ograniczeństwarzanych przez aktualnie dostępne środki przekazu, z drugiej zaś - od upodobań odbiorców.Teostatnie mogą być, przynajmniej w pewnym stopniu, poznawane.W odniesieniuRozdział XVIII.Sfera ekspresyjno-integracyjna 425do prasy - przez wysokość nakładów poszczególnych czasopism, w odniesieniu do programów radiowych itelewizyjnych - przez badanie ich  słuchalności" i  oglądalności", w odniesieniu do przekazów interneto-wych - przez sprawdzanie częstości odwiedzania poszczególnych stron.Istotę kultury masowej określa sposób jej przekazu.Antonina Kłoskowska definiuje ją jako  zjawiskaintelektualnej, estetycznej i ludyczno-rekreacyjnej (czyli zabawowo-rozrywkowej) działalności ludzkiej,związane w szczególności z oddziaływaniem tak zwanych środków masowego komunikowania, a więctreści rozpowszechniane za pomocą tych środków" (Kłoskowska 1964: 96).Między treściami tak rozumianej kultury masowej i elitarnej kultury symbolicznej, zwanej też kulturąwyższego poziomu lub kulturą wysoką, nie sposób wyznaczyć wyraz
nej granicy [ Pobierz całość w formacie PDF ]