[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niektórzy z nich twierdzą, \e część chorób pozostaje historycznie niezmienna.Problemem jest jednak rozró\nienie między ró\nymi komponentami pojęcia szaleństwo (np.demencja, psychoza, nerwica), czyli spojrzenie pod powierzchnię ogólnej etykiety.Inni twierdzą, \echoroba umysłu jest rzeczywista, ale mo\e zmieniać częstość występowania w zale\ności odwarunków społecznych, które wpływają na psychikę (np.psychozy alkoholowe, neurosyfilis,schizofrenia).1.6.7.Reformy Pinela i Tuke aZmiany w stosunku do szaleństwa, jego internowania, ucieleśniają się w reformach wielkichzało\ycieli ruchu azylarnego - Pinela (Francja) i Tuke a (Anglia), reorganizują wcześniej ju\ukształtowaną przestrzeń zamknięcia.Foucault podwa\a prawdziwość pewnego wyobra\enia co donatury wielkiego wyzwolenia obłąkanych, widocznego choćby w dialogu między Pinelem aCouthonem: Couthon:.chyba zwariowałeś, je\eli chcesz rozkuć te zwierzęta? Pinel - odpowiedziałspokojnie: Jestem przekonany, \e ci obłąkani tylko dlatego są tak dokuczliwi, \e im wzbronionopowietrza i swobody (HSZ, s.419-20).Według Tuke a zródłem szaleństwa jest nowoczesne \ycie w społeczeństwie, szaleństwojest jakby chorobą cywilizacji.Uwolnienie obłąkanego ma polegać na powrocie do prymitywnejgrupy społecznej (a nie do rousseańskiego stanu natury) opartej na biblijnym paternalizmie.Tukenale\ał do towarzystwa Kwakrów, które miało charakter religijny.Religia pełniła tu funkcje natury iregulaminu (HSZ s.435).Poprzez codzienną praktykę ma wychowywać, utrwalać to co cały czastkwiło pod obłędem (quasi-natura) i jest jednocześnie presją środowiska.W Klasycyzmie obłęd mógłbyć tylko poskromiony, w schronisku religia wykazywała rozumność obłąkanego.Kładziono naciskna to aby pacjent zaakceptował swoją winę i odpowiedzialność: osadzić wariata wewnątrz79Koncepcja została przedstawiona w sposób bardziej wyrazny w Nadzorować i karać oraz wHistorii seksualności.80Do tej grupy mo\na zaliczyć obok Foucaulta, T.Szasza, A.Sculla (Zob.Dirk Blasius,Psychiatrische Versorgung in Preussen, 1880-1910, Sudhoffs Archiv , 66 (1982), ss.105-128, oraz Richard W.Fox, So Far Disordered in Mind: Insanity in California, 1870-1930,Berkeley: Uniwersity of California Press, 1978.81Zob.E.Shorter, A History of Psychiatry: from the Era of the Asylum, to the Age of Prozac,John Wiley & Sons, Inc, 1997, s.48.58 59moralnego \ywiołu gdzie stanie wobec rozprawy z samym sobą i otoczeniem; ma mu stworzyćśrodowisko, gdzie bynajmniej nie chroniony, utrzymywany będzie w ciągłym niepokoju, w stałymzagro\eniu przez prawo i przewinę (HSZ, s.436).Strach, którym karmiono internowanych, pochodziłz zewnątrz, tutaj ściskał obłęd od wewnątrz .Do szaleństwa podchodzi się w sposób obiektywny,jako przedmiotu uwa\nej obserwacji, ale efektem tej obiektywizacji nie była wiedza naukowa leczstrach i wina obserwowanych.Schronisko Tuke a chocia\ nie posiada brutalności domówodosobnienia, to według Foucaulta posiada inne, doskonalsze metody dominacji i manipulacji.Zakład Pinela wygląda nieco inaczej ni\ społeczność religijna.Religia mo\e nawetprzyczyniać się do powstania szaleństwa (egzaltacja idei i uczuć).Foucault twierdzi, \e jest to ró\nicapowierzchowna, gdy\ Pinel dostrzega wa\ną rolę religii w kuracji, je\eli sprowadzimy ją do treścimoralnych.Zamiast uwalniać od świata ku idealnej, naturalnej społeczności, stara się on integrowaćszaleńców z systemem obecnego społeczeństwa. Obecnie przytułek ma obrazować potęgę społecznejciągłości moralnej.Panują w nim wartości związane z rodziną i pracą, wszystkie uznane cnoty (HSZs.445).Obłąkany musi wiedzieć, \e przekroczył pewne normy moralne, obłęd go nie usprawiedliwia,jak to było w przypadku klasycystycznego nierozumu.Winien czuć się obserwowany i sądzony przezcały czas.Foucault utrzymuje, \e Pinel i Tuke stosują podobne techniki internalizowania pewnychwartości, podobne metody moralnej manipulacji.Pod ró\nymi rozwiązaniami tkwi ta sama epokowaproblematyzacja, która ma na celu włączenie obłąkanego w system bur\uazyjnego społeczeństwa,system przemian, który przyczynia się do powstania nowego sposobu zarządzania jednostkami.Te -u\ywając terminologii z Nadzorować i karać techniki dyscyplinarne , nie były wyłączne dlapierwszych azylów, podobne technologie były u\ywane w pierwszych więzieniach.Ponadto posiadająogromną siłę perswazyjną, jako \e przypominają opisane przez Goffmana rygory instytucjitotalnej 82.Foucault wyró\nia trzy sposoby postępowania z obłąkanymi w zakładzie:1.Milczenie (le silence) wobec pewnych pacjentów, dopóki nie zaakceptują norm społecznych i w tensposób nie zaprzeczą swemu szaleństwu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]