[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dziedziniec wokół kościoła jest du\y, rosną na nim dziś stare wiekowedrzewa, przewa\nie dęby.Kiedyś wzdłu\ murów obronnych zbudowane były kurie, tojest mieszkania dla kanoników, albowiem wedle przepisów kościelnych ka\dy kanonikwe Fromborku, a było ich szesnastu, musiał mieć jedno mieszkanie wewnątrz warowni, adrugie za murami, co brzmiało po łacinie: curia intra muros i curia extra muros .Rzecz jasna te kurie za murami były znacznie wygodniejsze, otaczały je ogrody izabudowania gospodarcze, albowiem wedle przepisów ka\dy kanonik musiał mieć trzykonie pod wierzch dla siebie i swojej osobistej słu\by.Dlaczego a\ tyle rozwodzę się o kuriach? Ano dlatego, \e stanowią one nie lada jakiprzedmiot sporów naukowców.Wylano na ten temat du\o atramentu.Idzie bowiem orzecz niebagatelną.Gdzie mieszkał Kopernik? W wie\y czy w kurii wewnętrznej, czyli wdomu mieszkalnym, przytykającym do murów? A gdzie znajdowała się kuriakopernikowska zewnętrzna? To sprawa te\ niebłaha, bo wią\e się z nią zagadka jegoastronomicznego obserwatorium. Ale zostawmy na razie sprawę kurii.Do naszych czasów dotrwały tylko dwie, w jednej znich odnaleziono piękne póznogotyckie stropy drewniane, pokryte polichromią, orazzachowany pod tynkiem gotycki portal.Tu, w tych kuriach, mieściło się przez czas jakiśkopernikowskie muzeum, zanim przeniesiono je do pałacu biskupiego, poło\onego wewschodniej części warowni.Pałac został zniszczony podczas działań wojennych iobecnie go zrekonstruowano.Jest w stylu gotycko-barokowym, budowany na planiepodkowy.Przed dawnymi laty wchłonął gotycką wie\ę naro\ną, szkołę kapitulną i dawnypałac biskupi.Ciekawą te\ budowlą wewnątrz murów jest stary kapitularz, z którego prowadzi przejściedo katedry, zbudowany na łuku, co tworzy niezwykle malowniczy fragmentarchitektoniczny.Ale ka\dego, kto zjawi się na fromborskim dziedzińcu katedralnym, zanim przystąpi dooględzin katedry, wabią swym widokiem dwie potę\ne baszty.Pierwsza wpołudniowo-zachodnim naro\u to dzwonnica.W swej dolnej kondygnacji jest onapóznogotyckim, ośmiobocznym bastionem o murach siedmiometrowej grubości.Nazywają ją oktogonem .Wzniesiono ją niegdyś jako pomieszczenie dla działfortecznych.Znacznie pózniej, bo w drugiej połowie siedemnastego wieku, biskupRadziejowski postawił na oktogonie czworokątną wie\ę barokową z przeznaczeniem nadzwony.A w północno-zachodnim naro\u stoi inna wie\a, o zupełnie odmiennym charakterze.Wysoka, silna, wyniosła, zakończona spiczastym dachem znana jest chyba ka\demuczłowiekowi w Polsce z ilustracji lub reprodukcji malarskich.To przecie\ słynna wie\aKopernika.Jak mówi tradycja ustna, tutaj mieszkał Kopernik, tu miał swoją pracownię, ztej wie\y patrzył nocami w gwiazdy i tu dokonał swego wielkiego odkrycia.Za moimi plecami, zza grubych murów katedry, sączył się głęboki głos organówfromborskich, słynnych na cały świat.Ktoś ćwiczył fugę Bacha.Wydało mi się, \e nieznajdę lepszej atmosfery dla odwiedzin wnętrza katedry.Wzniesiono ją jak ju\ wspomniałem w latach tysiąc trzysta dwadzieścia dziewięć tysiąc trzysta osiemdziesiąt osiem, a więc budowa trwała przeszło pół wieku.Jestogromna, monumentalna, stanowi tak rozpowszechniony na Pomorzu typ halitrójnawowej ze sklepieniem gwiazdzistym.Bryła świątyni, jej a\urowe szczyty oraznaro\ne wie\yczki świadczą o wpływie flamandzkiego gotyku.Do katedry wchodzi się przez dwa bogato rzezbione portale kamienne.Wnętrze katedryma dziewięćdziesiąt metrów długości.Pierwsze, co uderza wchodzącego to ogromnailość ołtarzy, przewa\nie barokowych i rokokowych, wyró\niających się niezwykłą robotąsnycerską.W lewej nawie zachował się do dziś stary ołtarz główny, poliptyk z tysiącpięćset czwartego roku, jeden z najcenniejszych przykładów póznogotyckiej rzezby naWarmii.W czasach pózniejszych zbudowano główny ołtarz, ju\ murowany, w stylupóznego baroku, wzorowany na ołtarzu głównym katedry wawelskiej.Wykonali gokamieniarze spod Dębnika koło Krakowa, kamienne bloki ołtarza płynęły Wisłą a\ doFromborka jeszcze jeden przykład więzi Polski z tym zagubionym nad ZalewemWiślanym miasteczkiem.Interesująca jest równie\ dobudowana w piętnastym wieku gotycka kaplica, zwana polską .Przez wszystkie czasy odbywały się w niej nabo\eństwa i kazania w języku polskim, po polsku tak\e słuchano tutaj spowiedzi.W ołtarzu kaplicy znajduje się obrazotaczanego czcią w Polsce patrona rycerzy świętego Jerzego.W stroju świętego uderzają polskie barwy biel i czerwień.Ciekawa jest te\ innakaplica, znacznie pózniejsza, dobudowana niejako do całej katedry i wyraznie rzucającasię w oczy.To póznobarokowa przepiękna kaplica biskupa Szembeka.Jej ścianywewnętrzne i kopułę zdobią polichromie lidzbarskiego malarza Mayera, a zamykakaplicę przepiękna krata \elazna, dzieło artysty z Reszla.A wokół całej katedry, na jej wewnętrznych murach, a tak\e w posadzce liczne epitafiaopowiadają o zmarłych biskupach i kanonikach warmińskich.Przewa\ają w nich herby inazwiska polskie.Tu tak\e na filarze, nie opodal ambony, widać epitafium MikołajaKopernika, umieszczone przez kapitułę w tysiąc siedemset trzydziestym piątym roku.Czy tu, gdzie jest to epitafium, spoczywają pod posadzką katedry zwłoki MikołajaKopernika, o którym przecie\ wiadomo, \e zmarł we Fromborku i tu zostałpochowany?.Opuszczałem katedrę pełen ró\norakich myśli.Słyszałem wcią\ fragmenty granej naorganach fugi Bacha.Głos organów uderzał w stropy katedry i opadał w dół potę\nymiakordami.Przytłaczał mnie ten dzwięk i rozpraszał myśli.A przecie\ nale\ało się skupić.Przyszła pora na działanie, a zadań stało przede mnąniemało.Nale\ało wykonać polecenie dyrektora Marczaka i przeprowadzić konsultacje znaukowcami, aby przygotować materiały do przewodnika po Fromborku.Nale\ało te\natychmiast podjąć walkę z Baturą, który ju\ chyba wiedział, gdzie jest drugi schowekKoeniga, skoro Cagliostro przywiózł paczkę, prawdopodobnie z pięcioma kie1ichami.Usiadłem na ławeczce pod dębem, naprzeciw Kopernikowej wie\y, i zacząłem pisać wnotesie plan swoich przyszłych zajęć.Napisałem:1.Porozumieć się z astronomami i wydusić od nich odpowiedz, gdzie w końcu mieściłosię obserwatorium Kopernika.2.Porozumieć się z historykami i ustalić stan poszukiwań grobu Kopernika.3.Porozumieć się z archeologami.W przewodniku warto wspomnieć o stanie badańarcheologicznych.4.Wyjaśnić sprawę monet.A gdy napisałem ostatni punkt, a\ roześmiałem się
[ Pobierz całość w formacie PDF ]