[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Podstawowąopozycją, która powstać może w procesie przyswajania języka migowego jest podziałna tych, którzy słuchają i na tych, którzy migają.W tej opozycji nie występujemówienie.Chociaż z językoznawczego punkt widzenia należałoby uznać miganie zaodpowiednik mowy (artykulacji fonicznej), tak się jednak nie dzieje w porządkurytualizacji.Mowa i jej odczytywanie z ruchu ust jest dostępne przynajmniej częściosób migających.Nie może zatem stanowić podstawy dla zbudowania opozycji, dlawyłonienia różnicy opartej na przeciwieństwie słyszenia i nie-słyszenia lub mowy i nie-mowy.Tym, co taką podstawę stanowi są dwie umiejętności cielesne: słuchanie imiganie.%7ładen z członów tej opozycji nie jest definiowany jako brak ale jako biegłośćw wykonywaniu pewnego rodzaju czynności.W procesie rytualizacji jakim jestnabywanie języka migowego słuch jest sprowadzony do wymiaru cielesnejumiejętności, której przeciwstawiona jest inna cielesna umiejętność  miganie.Procesrytualizacji nadaje wyróżniony status właśnie tej ostatniej czynności.3.3.Ikoniczność  język migowy a wizualny charakter symboli językowychS.Fabisiak zwraca uwagę na to, że: [p]oglądy dotyczące ikoniczności językamigowego bardzo często zasadzały się na przekonaniu, że jego znaki mają charaktergestów naturalnych [Fabisiak 2010:65].Nowsze ujęcia dotyczące tego zagadnienia140wskazują jednak na to, że ikoniczność jest cechą zarówno języków fonicznych jak imigowych.Według badaczki amerykańskiego języka migowego S.Taub [Taub 2001:20-35] relacja, którą określa się jako ikoniczność nie dotyczy obiektywnej relacjipodobieństwa między przedstawieniem i obiektem przedstawianym ale między ichmentalnymi modelami.W kognitywnym procesie tworzenia się wyobrażeniaikonicznego można wyróżnić, dla celów analitycznych, pewne sekwencje: w pierwszejkolejności wybrany zostaje obraz, wizerunek, który w dalszej części procesu ulegaschematyzacji lub modyfikacji tak, aby możliwe było wyrażenie go w języku, następniewybierane są odpowiednie formy tego języka lub w innych terminach - następujekodowanie.W odniesieniu do amerykańskiego języka migowego, Taub wskazuje, żemechanizmy związane z ikonicznością opierają się na: percepcji kształtów rąk, dłoni ipalców; na percepcji ich lokalizacji i ruchu; na zdolności zobaczenia ścieżki, jakąwyznacza w przestrzeni poruszający się obiekt; na wiedzy, że ciało osoby migającej jestciałem ludzkim i jako takie ma ludzkie kształty i pełni odpowiednie funkcje; na wiedzy,że ciała zwierząt często przypominają ciała ludzkie poprzez kształty i funkcje; nazdolności rozpoznawania ruchów ciała towarzyszących poszczególnym rodzajomaktywności; na spostrzeżeniu, że wykonywane przez ciało ruchy odbywają się wokreślonym czasie i przestrzeni, a także na wiedzy dotyczącej kategorii ruchu w językumigowym [Taub 2001: 20-35] To właśnie obrazy mentalne będące efektem tychspostrzeżeń zostają w dalszej kolejności poddane schematyzacji i kodowaniu w językumigowym.Zagadnienie ikoniczności w językach migowych jest obiektem zainteresowań badaczybędących przedstawicielami językoznawstwa kognitywistycznego.Jak zauważa T.P.Krzeszowski:[p]unktem wyjścia językoznawstwa kognitywnego jest stwierdzenie, że język ma charaktersymboliczny (& ).Jednak owo podstawowe twierdzenie, kamień węgielny także teorii de Saussure'a,ma tu zupełnie inny, dużo szerszy zakres.Symbolizm języka rozciąga się na wszystkie jegopłaszczyzny, od fonetyki poprzez morfologię (naukę o budowie wyrazów), składnię (naukę obudowie zdań), leksykę, aż po pragmatykę (naukę o używaniu wrażeń językowych).Są z tymzwiązane pewne konsekwencje, które stawiają językoznawstwo kognitywne w opozycji dowszystkich strukturalizmów.Najważniejsza z nich jest uznanie znaczenia, a nie struktury, zacentralną sprawę języka, a zatem za najważniejszy przedmiot zainteresowania językoznawstwa[Krzeszowski 2010:15-16].Kognitywistyczna koncepcja znaczenia zakorzeniona jest w ludzkim doświadczeniuucieleśnienia.Zjawiska językowe nie są traktowane w tym ujęciu jako coś odrębnego141względem innych procesów poznawczych.Przeciwnie, dla kognitywistów poszczególnezagadnienia związane z językiem można wyjaśnić za pomocą zasad, które mają swojezastosowanie dla całości procesów poznawczych człowieka.W ten właśnie sposóbbadaniu poddane zostało zagadnienie ikoniczności.Znaki językowe mają tutajmotywację zewnętrzną tzn.wyjaśnienia kwestii podobieństwa znaku i jego przedmiotuodniesienia poszukuje się na zewnątrz systemu języka.Człowiek, istota ucieleśniona,pozostaje w kontakcie ze światem zewnętrznym, a więc także z innymi ludz
mi, coznajduje swoje odzwierciedlenie w systemie języka.W podejściu kognitywistycznymuwaga zwrócona zostaje na osobę, na tego, kto mówi.W przywołanej tu kwestiipodobieństwa nie ma mowy o  obiektywnym podobieństwie , ponieważ coś jestpodobne do czegoś innego zawsze tylko dla tego, kto dokonuje porównania.Ikoniczność, definiowana jako relacja między modelami mentalnymi, jest związanazarówno z gatunkowym wymiarem cielesności, jak i lokalnym udziałemposzczególnych osób w określonych kulturach i społecznościach.Taub wyróżniładziesięć sposobów, za pomocą których wyrażana jest ikoniczność w amerykańskimjęzyku migowym (ASL) [Taub 2001].Pierwszy typ ikoniczności to taki, w którymfizyczny obiekt jest reprezentowany przez samego siebie.Jest to związane zbezpośrednim wskazywaniem w celu nazwania.Przykładem znaku tego typu jest słowoNOS, które w ASL92 przybiera postać pokazania palcem wskazującym na nos osobymigającej.Za pomocą tego typu ikoniczności budowanych jest wiele znakówokreślających części ciała.Czynnością, która ma tutaj znaczenie podstawowe jestwskazywanie, pokazywanie palcem.Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że jest togest pełniący funkcje językowe, funkcje nazywania [ Pobierz całość w formacie PDF ]