[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.A imdłu\
ej drzewo \
yje, tym większe jest prawdopodobieństwo, \
e przytrafi mu sięktóreś z wymienionych tu nieszczęść.Samo określenie wieku starego drzewa,którego początków nikt nie pamięta, jest trudne i niepewne.U niektórychgatunków pnie bywają wzmocnione korzeniami powietrz-nonymi; zrastają się one z pniem właściwym mniej więcej w jedną całość, jak to naprzykład bywa z drzewem figowym.Kiedy się zdarzy, \
e dwa nasiona wykiełkują tu\
przy sobie, mo\
e wyrosnąć pień podwójny, a zatem dwa razy młodszy, ni\
by towynikało z obliczenia grubości drzewa.Dokładniejsze dane o wieku drzewa otrzymujemy na podstawie liczby słojów, czylipierścieni przyrostów rocznych, które mo\
emy policzyć na przekroju powalonegopnia, je\
eli oczywiście jego twardziel, czyli część środkowa nie spróchniała inie zgniła.Jarzębina \
yje co najwy\
ej lat 80, a więc niemal tyle co człowiek.Magnolia, bezi olsza szara  do stu lat.Olsza czarna, brzoza i ostrokrzew do 120 lat; grab,topola-osika i wierzba biała do 150 lat; jabłoń do dwustu, topola czarna, jesioni grusza do trzystu; orzech włoski i wiśnia do czterystu; jawor, wiąz, sosna itopola biała do pięciuset; klon, sosna czarna, lipa drobnolistna i modrzew dosześciuset; dąb bezszypuł-kowy, kasztan jadalny, oliwka i limba do siedmiuset;jodła do ośmiuset; buk czerwony, lipa szerokolistna i świerk do tysiąca lat; dąbszypułkowy, cedr libański i platan do 1300 lat.Inne gatunki osiągają jeszczesędziwsze lata.Znane są te\
pojedyncze egzemplarze drzewnych Matuzalów, któretrafiły na szczególnie100dobre warunki glebowe i klimatyczne, a tak\
e uniknęły szkodników, piorunów ihuraganów.Istnieje platan na wyspie Kos liczący sobie 2000 lat i kasztan na zboczu Etny naSycylii, równie stary.W chwili śmierci Wergiliusza były to zatem całkiemwyrośnięte drzewa.Cis pospolity w hrabstwie Kent w Anglii ma 3000 lat, istniałwięc w czasach, kiedy Fenicjanie zakładali pierwsze kolonie w Afryce.Niektórewelingtonie kalifornijskie i baobaby w Tanzanii liczą sobie w przybli\
eniu 5000lat, \
yły więc za panowania Menesa, pierwszego historycznego króla staro\
ytnegoEgiptu.Sztuka niszczejącaNawet najtrwalsze dzieła sztuki ulegają zniszczeniu.Przetrwać mogą tylko takie,których tworzywo i kształt tak podobne są do naturalnych produktów przyrody, \
euchodzą chciwości lub głupocie człowieka.Tak na przykład oko nasze niedostrzega siekiery wyłupanej przed tysiącami lat z krzemienia, nie odró\
niajÄ…cjej od innych kamieni przydro\
nych.Przedmiot ten przetrwa zatem, być mo\
e, a\
do kresu dziejów.Im niezwyklejsze w formie, w im kosztowniejszym materialewykonane, tym kruchsze i bardziej Å›miertelne staje siÄ™ dzieÅ‚o rÄ…k ludzkich.StÅ‚uc, zniszczyć  to naturalny odruch czÅ‚owieka» Co wiÄ™cej, sam surowiec, zktórego wykonuje siÄ™ pewne przedmioty sztuki, skazuje je na krótki \
ywot.I tak,niewiele tylko przetrwało przedmiotów z wosku, choć od dawna sławni artyści iniezliczeni rzemieślnicy u\
ywali tego materiału z uwagi na jego przejrzystość iciepły koloryt, dla rzez
bienia wyobra\
eń osób i przedmiotów.Niezbyt trwałe jest tak\
e dzieło malarza.Jeśli nie liczyć malowanych waz ifresków w grobowcach, nic niemal nie pozostało z tak wychwalanych malowidełgreckich.Nie ma równie\
śladu po rzez
bach w drze-101wie, ani po pięknych świątyniach budowanych z gałęzi wawrzynu, zdobionychpiórami, zlepianych woskiem, o belkowaniu związanym lianami.Został po nichtylko opis PauzaniaszafPiękno waz z kryształu-górskiego i wytworność ichkonstrukcji nie potrafią ich uratować, jeśli pewnego dnia same kryształy lubzłoto oprawy obudzą czyjąś chciwość.Słynna złota solniczka Benvenuta Celliniego, własność króla Karola IX,przypadkiem tylko nie została stopiona.Przedstawiono ją, wraz z kilkuset innymiprzedmiotami, królowi do wybrakowania, gdy\
zawierała pół kilograma złota.Tozdecydowało o umieszczeniu jej na liście  starych pierścieni, klejnotów, wyrobówzłotniczych" nadających się do stopienia.Cudowny zbieg okoliczności sprawił, \
ena królewskim stole akurat zabrakło solniczki.Tak uniknął zagłady jeden znajcenniejszych przedmiotów świata, dzieło genialnego złotnika, za które dziśMuzeum Wiedeńskie, gdyby znalazło się w potrzebie, otrzymałoby bez trudu kilkamilionów dolarów.Co roku giną arcydzieła, ofiary katastrof, obłędu lub mody.Tak\
e ofiaraminietolerancji religijnej bywajÄ… nie tylko ludzie.Walka z  bezbo\
ną sztuką"trwała od początku istnienia wojującego Kościoła.Cesarz bizantyjski Leon III,wydawszy rozkaz bezlitosnego wymordowania artystów naśladujących sztukę pogańską,kazał następnie spalić bibliotekę konstantynopolitańską, zamknąwszy w niejuprzednio wszystkich kustoszów i skrybów, aby po tej obmierzłej, niemiłej Bogukulturze ślad nawet nie pozostał.W XV wieku oszczędność papie\
a Mikołaja V spowodowała dewastację Koloseumrzymskiego.Potraktowawszy Amfiteatr Flawiuszów jak zwykły kamieniołom, wydobyłz niego 2.000 wozów napełnionych marmurami, posągami, cokołami, reliefami, zktórych następnie kazał wypra\
ać w piecach wapno.Nikt przeciw temu niezaprotestował, bo w owym czasie, prócz niewielu ekscentrycznych erudytów, małokto się interesował zabytkami antyku.102W sto lat póz
niej zaczęły ju\
krÄ…\
yć po Rzymie paszkwile kalwińskie, oskar\
ajÄ…cepapie\
y i kardynałów, \
e przekładają poszukiwanie zabytków pogańskich, greckichi rzymskich nad prosty kult Boga; miało to być dowodem papieskiegobałwochwalstwa.We Florencji Savonarola budzi takie przera\
enie, \
e malarzLorenzo di Credi postanawia zniszczyć wszystkie swoje dzieła, które po dojrzałymnamyśle ocenił samokrytycznie jako szatańskie i splamione erotyzmem [ Pobierz całość w formacie PDF ]